Les llingües maskogui o muskogi o muscoguí (nome transcripto n'inglés como Muskogee; y Maskoki) constitúin una familia de llingües indíxenes americanes. Inda 4.300 de los 20.000 maskoki (creek) y seminoles en Oklahoma, Alabama y Florida falen maskoki. El códigu d'idioma según ISO 639-3 ye mus.
Llingües maskogui | ||
|---|---|---|
| Distribución xeográfica | Sureste d'Estaos Xuníos | |
| Países |
 Estaos Xuníos d'América | |
| Falantes | ~17.400 (Años 1990) | |
| Filiación xenética | macro-golfu (?) | |
| Subdivisiones |
Muskogui oriental Muskogui occidental | |
| ISO 639-3 | mus[1] | |
| Ver tamién Idioma - Families - Clasificación de llingües | ||
| [editar datos en Wikidata] | ||
Clasificación interna
El grupu llingüísticu de les llingües muskoki estremar en dos subgrupos (ente parentesís el númberu averáu de falantes cola fecha de la estimación):
- A. Llingües muskoki orientales
- B. Llingües muskoki occidentales
Carauterístiques comunes
Fonoloxía
Anguaño esiste abonda documentación sobre la llingua y ellaboráronse llistes llargues de cognados que dexaron reconstruyir el sistema fonolóxicu del proto-muskogui con un grau d'enfotu eleváu.[11][12] L'inventariu consonánticu vien dau por:
| Llabial | Alveolar | Palatal | Velar | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Central | Llateral | Plana | Labializada | |||
| Oclusives | *p | *t | *k | *kʷ | ||
| Africaes | *ts | *tʃ | ||||
| Fricatives | *s | *ɬ | *ʃ | *x | *xʷ | |
| Nasales | *m | *n | ||||
| Aproximantes | *l | *j | *w | |||
| Otres | *θ | |||||
Gramática
Los nomes o sustantivos nes llingües muskoki xeneralmente exhiben acentu léxicu. Igualmente los sustantivos suelen presentar casu morfolóxicu qu'estrema siquier un casu nominativu d'un casu oblicuu. Les categoríes de xéneru y númberu son secundaries.
Los verbos presenten un sistema complexu d'ablaut, onde la forma del raigañu camuda d'alcuerdu sobremanera col valor del aspeutu gramatical y dacuando según el tiempu gramatical o'l manera gramatical. Los verbos marquen la persona (siendo la marca de tercer persona nula) axente y paciente.
Comparanza léxica
Los numberales en distintes llingües muuskogui son:[13]
| GLOSA | Oriental | Occidental | PROTO- MUSKOGUI | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Alabama | Koasati | Mikasuki | Maskoki | Choctaw | Chikasaw | ||
| '1' | čáffàːka | čaffáːkan | ɬáàmen | hámkin | əčəffə | čáffa | *čáffa-(ːkan) |
| '2' | tòklo | tóklon | toklan | hokkôːlin | tokᵊlo | toklo | *tóklo-(n) |
| '3' | tótčìːna | toččíːnan | točyːnan | toččîːnin | toččɪːna | toččíʔna | *totčíːna-(n) |
| '4' | óstàːka | ostáːkan | šéetaːken | ôːstin | oštə | ošta | *óšta-(ːkan) |
| '5' | táɬɬàːpi __ | __ cahappáːkan | __ čahkeːpan | __ čahkîːpin |
taːɬɬaːpɪ __ | taɬɬáʔpi __ | *taɬɬáːpi-(n) *čahkiːpi-(n) |
| '6' | hánnàali __ | hannáːlin __ | __ yːpaːken | __ iːpâːkin |
hənnaːlɪ __ | hannáʔli __ | *hannáːli *iːpaːkin |
| '7' | ontòklo | ontóklon | kolapaːken | kolapâːkin | õtokᵊlo | ontoklo | *on-tóklo-(n) |
| '8' | ontótčìːna | ontoččíːnan | tošatapaːken | činapâːkin | õtoččɪːnə | ontoččíʔna | *on-tóklo-(n) |
| '9' | čákkàːli | čakkáːlin | ošnapaːken | ostapâːkin | čaːkkaːlɪ | čakkáʔli | *on-totčíːna-(n) |
| '10' | pókkòːli | pokkóːlin | pokoːlen | páːlin | poːkkoːlɪ | pokkóʔli | *pokkóːli |
Referencies
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
