Montes d'El Cáucasu
From Wikipedia, the free encyclopedia
El cordal del Cáucasu (rusu: Kavkazskiy Khrebet ) ye un gran cordal alcontráu ente'l mar Negru y el mar Caspiu, na rexón d'El Cáucasu, ente les cuenques del ríu Kubán y del ríu Terek, al norte d'Anatolia, y el ríu Irán, al sur. Munches vegaes foi consideráu la llende sureste d'Europa. El cordal ta formada por dos sistemes montascosos separaos:
- el Gran Cáucasu (en rusu Bolshói Kavkaz), o a cencielles Cáucasu, ye un gran cordal rectilliniu de 1.200 km de llargor, empobinada de noroeste a sureste, dende la Reserva Natural d'El Cáucasu, nes cercaníes de Sochi, na rexón de Novorosiisk, nel mar Negru, hasta y la península d'Apsheronsk, casi en Bakú, nel mar Caspiu.
- el Cáucasu Menor (en rusu Mali Kavkaz), que cuerre paralelu al sur de l'anterior, a unos 100 km de distancia media, d'estructura más complexa y que s'estiende cerca de 1.125 km al traviés de los montes del sur de Xeorxa y d'Armenia, siendo d'orixe volcánicu. La cordal Meskheti ye una parte del sistema del Cáucasu Menor.
| Montes d'El Cáucasu | |
|---|---|
| cordal | |
 | |
| Situación | |
| Montes |
Cinturón alpino (es)  |
| Coordenaes | 42°30′N 45°00′E |
| Datos | |
| Altitú | 5642 m y 2009 m |
| Arquiteutura | |
| Anchor | 160,000 m. |
| Llargor | 1,200,000 m. |
| Superficie | 477 165 km²[1] |
 | |
Dambos sistemes tán coneutaos pola cordal Likhi, que dixebra la Cólquida de la depresión Kura (tierres baxes de Kura). Na parte suroriental tán los montes Talysh. La zona al norte del Gran Cáucasu recibe'l nome de Circasia y el sur Transcaucasia, formada pol Cáucasu Menor y el altiplanu Armeniu.
Munches de los visos d'esti cordal superen los 4.500 m, siendo la más alta'l monte Elbrus, nel Gran Cáucasu. El cordal ye una gran barrera xeográfica, casi infranquiable, con pocos pasos y collado, siendo los más importantes el Daryal y el Mamison. Tien considerables recursos hidráulicos como los del Kura y pervalibles reserves de petroleu y gas natural.
Alministrativamente, el Cáucasu pertenez a Armenia, Azerbaixán, Xeorxa y Rusia (a les repúbliques autónomes de Karacháevo-Cherkesia, Kabardino-Balkaria, Ingusetia, Osetia del Norte - Alania, Chechenia y Daguestán).
Los montes cercanos a Sochi fueron la sede de parte de los Xuegos Olímpicos d'Iviernu de 2014.
El nome provién del griegu Kaukasos, nome d'un pastor escita muertu por Crono y que dio nome a los montes. Na mitoloxía griega, el Cáucasu, o Kaukasos yera unu de les pilastres sobre los que se sofita'l mundu. Prometeo foi encadenáu nestos montes por Zeus.
El cordal del Cáucasu formóse hai 28,49-23,8 millones d'años, como resultáu d'una colisión teutónica ente la placa árabe, que se mueve escontra'l norte, cola placa euroasiática. Esti sistema montascosu ye una continuación del cordal del Himalaya, que tamién ta siendo primida a l'alza por un choque similar ente la placa de Eurasia y la placa de la India. Tola rexón vese sometida regularmente a fuertes terremotos por felicidaes fuercies, sobremanera por causa de la complexa estructura, colos bloques d'Anatolia-Turquía ya Irán fluyendo de banda, lo que torga la subducción del cantu adelantráu de la placa y de ende la falta d'actividá volcánica nel Gran Cáucasu (a pesar de qu'esisten dalgunos estratovolcanes, como'l monte Elbrus, el monte Kazbek y otros).
El cordal del Cáucasu Menor sí ye en gran midida d'orixe volcánicu. La volcánica pandu Javakheti, en Xeorxa, y los cordales volcánicos próximes que s'estienden hasta'l centru d'Armenia, son el reflexu más nuevu ya inestable de les carauterístiques xeolóxiques de la rexón.
Hai grandes xacimientos de granitu, gneis, petroleu (estimación de les reserves: hasta 200 millones de barriles) y numberosu gas natural na zona.
Nun hai alcuerdu claro sobre si'l cordal del Cáucasu ye parte d'Europa o d'Asia. Dependiendo de la perspeutiva, el Cáucasu pertenez a Asia o a Europa, y el puntu más altu d'Europa, unes vegaes ye'l monte Elbrus (5.642 m) y otres el Mont Blanc (4.810 m), nos Alpes, na frontera italo-francesa.
El cordal del Cáucasu atopar nel centru de la placa euroasiática ente Europa y Asia. Por cuenta de que la placa ye xeolóxicamente estable nesta rexón, ye difícil determinar el cursu exactu de la frontera continental. Por ello, a lo llargo de la historia, la frontera continental camudó d'un llugar a otru. Los antiguos griegos víen el Bósforu y los montes d'El Cáucasu como la frontera d'Europa, pero eso camudó más tarde delles vegaes por razones polítiques. Na llarga dómina de les invasiones bárbares y la Edá Media, el Bósforu y el ríu Don estremaben dambos continentes.
La frontera foi históricamente definida pol oficial militar y xeógrafu suecu Philip Johan von Strahlenberg, que suxirió que la llende siguiera los picos de los monte Urales y, de siguío, el cursu baxu del ríu Emba y la mariña del mar Caspiu, antes de travesar la depresión Kuma-Manych, que s'atopa 300 km al norte de los montes d'El Cáucasu. En 1730, esti cursu foi aprobáu pol Zar de Rusia, y dende entós foi adoptáu por munchos científicos. Considerando esta definición, los montes d'El Cáucasu son parte d'Asia y el monte más altu d'Europa ye'l Mont Blanc.
Per otra parte, La Grande Encyclopédie francesa (1886-1902) dibuxó claramente la frontera ente Europa y Asia al sur de dambos cordales del Cáucasu: pa ellos, tanto'l monte Elbrus como'l monte Kazbek seríen montes europeos.
En términos políticos, la división continental actual unes vegaes considera que Rusia taría n'Europa, y Xeorxa, Armenia y Azerbaixán n'Asia; anque otres vegaes inclúyense Xeorxa, Armenia y Azerbaixán n'Europa.
El clima de la rexón del Cáucasu varia tantu verticalmente (acordies con l'altor) como horizontalmente (pola llatitú y l'allugamientu). La temperatura xeneralmente mengua a midida que aumenta l'altitú. La temperatura medio añal en Sukhumi, Abkhasia al nivel del mar ye de 15 °C, ente que nes fasteres del monte Kazbek a una altitú de 3.700 m, la temperatura medio añal ye de -6,1 °C. L'aguada norte del Gran Cáucasu tien 3 °C menos que l'aguada sur. Les tierres altes del Cáucasu Menor, n'Armenia, Azerbaixán y Xeorxa, carauterizar polos fuertes contrastes de temperatura ente'l branu y los meses ivernizos, por cuenta de un clima más continental.
L'agua aumenta d'este a oeste na mayoría de les árees. La elevación desempeña un papel importante n'El Cáucasu y los montes, polo xeneral, reciben mayores cantidaes de precipitación que les zones baxes. Les rexones del nordés (Daguestán) y sur del Cáucasu Menor son les zones más seques. El mínimu absolutu de precipitación añal ye de 250 mm nel nordeste de la depresión del Caspiu. Delles partes occidentales de los montes d'El Cáucasu destaquen por grandes cantidaes de precipitación. La fastera sur del Gran Cáucasu recibe mayor cantidá de precipitación que l'aguada norte. La precipitación añal n'El Cáucasu Occidental varia ente 1.000-4.000 mm, ente que nel Oriental y el Cáucasu Norte (Chechenia, Ingusetia, Kabardino-Balkaria, Osetia, Kakheti, Kartli, etc.) la precipitación varia ente 600-1.800 mm. El máximu absolutu de precipitación añal ye 4.100 mm na zona del monte Mtirala, na cordal Meskheti, en Adjaria. La precipitación del Cáucasu Menor (sur de Xeorxa, Armenia, oeste d'Azerbaixán), ensin considerar el cordal Meskheti, varia de 300-800 mm per añu.
El cordal del Cáucasu son conocíes pola so nevadura, anque munches rexones ensin alcontrar nes fasteres de barloventu nun reciben tanta nieve. Esto ye especialmente ciertu pa los montes d'El Cáucasu Menor, que tán daqué aisllaes del mugor procedente del mar Negru y reciben considerablemente menos precipitación (en forma de nieve) que'l Gran Cáucasu. El permediu ivernizu de cubierta de nieve de los montes d'El Cáucasu Menor ye de 10–30 cm. El Gran Cáucasu (especialmente nes fasteres suroeste) ta marcáu poles fuertes nevaes, con frecuentes y fuertes ábanos de payares-abril. La cubierta de nieve en delles rexones (Svanetia, nel norte d'Abkhasia) puede algamar los 5 m. La rexón del monte Achishkho, que ye'l llugar más nevoso del Cáucasu, rexistra espesures de nieve de 7 m.
.jpg)
La cordillerra del Cáucasu tien un paisaxe variáu que camuda principalmente col altor y d'alcuerdu a la distancia a les grandes mases d'agua. La rexón contién biomas que van dende tierres baxes marismas/montes subtropicales a glaciares (Cáucasu Occidental y Central), según pandos semidesértiques /estepes y pradería alpinas nel sur (principalmente Armenia y Azerbaixán).
L'aguada norte del Gran Cáucasu ta cubierta de montes de carbayu, carpe, pládanu y fresnu nes cotes más baxes, ente qu'hai montes d'abeduriu y pinu nes elevaciones más altes. Dalgunos de los llugares/fasteres más baxos de la rexón tán cubiertos por estepes y pacionales. Les fasteres del Noroeste de Gran Cáucasu (Kabardino-Balkaria, Karacháevo-Cherkesia, etc.) tamién tienen montes de picea y abetu. La zona alpina sustitúi a la parte de montes alredor de los 2.000 m sobre'l nivel del mar. El permafrost /llinia de glaciar xeneralmente empieza alredor de 2.800-3.000 m.
Les fasteres sur-orientales del cordal del Gran Cáucasu tán cubiertes por haya, carbayu, pládanu, carpe y fresnu. Los fayedales tienden a apoderar nos llugares más altos. Les fasteres sur-occidentales de los montes del Gran Cáucasu tán cubiertes polos montes colquianos (carbayu, buxus, haya, castañu, carpe, llamera) nes elevaciones más baxes, con coníferes y montes mistos (picea, abetu y haya) nes elevaciones más altes. La zona alpina nes fasteres sur puede xubir hasta los 2.800 m sobre'l nivel del mar, ente que la llinia de glaciar/nieve empieza a partir de 3.000-3.500 m.
El norte y l'oeste de les fasteres del Cáucasu Menor caracterícense tantu por montes colquianos y otros montes caducifoliua nes cotes más baxes, mientres los montes mistos y de coníferes (principalmente picea y abetu) apoderen nes cotes más altes. Los fayedales tamién son comunes n'elevaciones más altes. Les fasteres sur del Cáucasu Menor tán cubiertes en gran parte por pacionales y estepes a una altitú de 2.500 m. Les zones más altes de la rexón tienen tamién praderíes alpines.
Les formaciones volcániques y otres formaciones predreses son comunes en tola rexón. La zona volcánica estender nuna amplia zona del sur de Xeorxa, n'Armenia y nel suroeste d'Azerbaixán. Los picos más altos de la rexón son el monte Aragats, Didi Abuli, Samsari, y dalgún otru ensin nome conocíu. La zona carauterizar poles pandos volcánicos, fluxos de llava, lago volcánicos, conos volcánicos y otres carauterístiques. Los montes d'El Cáucasu Menor escarecen del tipu de los glaciares carauterístiques glaciales que son comunes nel Gran Cordal del Cáucasu.
,
Ye'l tipu más carauterísticu de cordal barreru». A lo llargo de 1.000 km de llargor, dende'l meridianu de Sochi hasta 100 km al norte de Bakú, l'aresta montascosa nun s'atopa casi nunca per debaxo de los 2.000 m d'altitú. Na so parte central, el cordal forma un peraltu bastión (ente'l monte Elbrus al oeste y el Adai-Joj o Uilpata (4.646 m), ensin nenguna fienda inferior a los 4.000 m). Separáu d'esti bastión pola alta cuenca del Ardón, el macizu del monte Kazbek, al este, devasa los 5.000 m.
N'El Cáucasu Central hai glaciares que s'esmucen escontra valles estrechos a la solombra de los grandes montes de coníferes. Ta constituyíu por un nucleu de terrenes cristalinos y metamórficos, precedíu al norte y al sur por plegues coherentes (flysch). Unos vastos macizos volcánicos apoderen el cordal central, destacando'l Elbrus, entá n'actividá mientres el cuaternariu. Esta actividá eruptiva latente notar pola apaición de fontes termales y pola persistencia de cierta movilidad sísmica. Ye probable que los movimientos de llevantamientu del cordal produxérense hasta la dómina presente. Al oeste, el nucleu de roques antigües sume so la cobertoria sedimentaria plegada que forma unos cordales paralelos bien xuntes na aguada sur (les altitúes máximes tán entendíes ente los 3.000 y los 4.000 m). Un trupu mantu forestal anubre estos montes espuestos a los vientos húmedos que soplen del mar Negru. Al este del monte Kazbek y del pasu de Darial, pol que'l ríu Terek traviesa'l cordal, el monte vuelve reponer el so calter de barrera, pero la so altitú media ye menos importante que n'El Cáucasu Central (3.000 a 4.000 m, como al oeste).
Apodera sópito al sur la depresión de Kajetia y d'Azerbaixán; pero, na aguada norte, en Daguestán, estiéndese, otra manera, en forma de macizos d'altos pandos: ye la parte más ancha del cordal (hai casi 200 km ente Majachakalá y Kajetia, ente que n'El Cáucasu Central nun mide más de 100 km d'anchor). El Cáucasu Occidental y el Cáucasu Oriental, más estremaos y más zarraos que'l Cáucasu Central, emprestáronse fácilmente a la formación de comunidaes montañeses, bien celoses de la so peculiaridá nacional. Sicasí, el Cáucasu central reparó una viva tradición nacional, la d'Osetia.
Tien menos unidá que'l Gran Cáucasu. Consta de dos conxuntos principales:
- al oeste, los montes d'Adjaria-Imeretia, ente Batumi y l'altu Kura (2.850 m), los montes de Trialetie, ente l'altu Kura y el Tblisi (2.759 m), y el cordal de Samsark (3.304 m);
- al sureste, l'altu macizu d'Armenia, que ta perfectamente dixebráu de l'Armenia turca poles cuenca del Araks. Unos cordales de direición distinta devasen los 3.000 m y tán atayaes por unos macizos volcánicos: el puntu más altu del Cáucasu Menor ye'l visu d'una alta cúpula de basaltu, el monte Alaguioz (4.095 m). El relieve de la rexón ye bien variáu: pequeñes llanures no fondero de les cuenques de fundimientu, cumes volcánicos y necks con fasteres casi verticales, dan a estos paisaxes de monte un calter particularmente selvaxe. Estos montes, con munches agües al oeste, nes aguaes que dan al mar Negru, son cada vez más grebes y arrudes escontra l'este, más allá del meridianu de Tbilisi, onde apoderen la llanura del Azerbaixán, bien continental, que se tresforma pel branu nun verdaderu fornu.
Nel cuadru que figura de siguío numbérense dalgunos de los picos más altos de la rexón del Cáucasu. Cola esceición de Shkhara, los altores tomáronse de la cartografía soviética 1:50.000. Hai munchos picos más altos y prominentes, pero ensin nome, que dalgunos de los picos incluyíos de siguío.
| Nome del picu | Elevación (m) | Prominencia (m) | País | |
|---|---|---|---|---|
| Monte Elbrus | 5.641 | 4.741 | Rusia |  |
| Monte Dykhtau | 5.205 | 2.002 | Rusia | |
| Shkhara | 5.201 | 1.365 | Xeorxa | |
| Monte Koshtan-Tau | 5.152 | 822 | Rusia | |
| Jangi-Tau (Janga) | 5.059 | 300 | Rusia/Xeorxa | |
| Monte Kazbek | 5.047 | 2.353 | Xeorxa | |
| Picu Pushkin | 5.033 | 110 | Rusia/Xeorxa | |
| Katyn-Tau | 4.979 | 240 | Rusia/Xeorxa | |
| Picu Shota Rustaveli | 4.860 | c.50 | Xeorxa | |
| Tetnuldi | 4.858 | 672 | Xeorxa | |
- Gran Cáucasu
- Cáucasu occidental
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
