Cabardianu

El cabardiano, cabardino, circasiano oriental o cherqués (autoglotónimu адыгэбзэ adəgăbză) ye una llingua caucásica de la caña circasiana, próxima al adigué, y que ye falada polos cabardinos, un pueblu circasiano qu'habita na república de Kabardino-Balkaria en Rusia. Hai falantes de cabardiano na diáspora circasiana, presente mayoritariamente en Xordania, Turquía, Siria y Estaos Xuníos.

Cabardiano, Cherqués, Circasiano адыгэбзэ / adəgăbză'
Faláu en	Rusia
Rexón	Rusia  Rusia
Falantes	1 012 000
Puestu	Nun ta ente los 100 primeros. (Ethnologue 1996)
Familia	Llingües caucásiques   Llingües caucásiques noroccidentales     Llingües circasianas
Alfabetu	Cirílicu
Estatus oficial
Oficial en	Kabardia-Balkaria Karacháyevo-Cherkesia
Reguláu por	Nun ta reguláu
Códigos
ISO 639-1	nengún
ISO 639-2	kbd
ISO 639-3	kbd
Circasiano

Descripción llingüística

El cabardiano tien 47 o 48 fonemes consonánticos, de los cualos 22 o 23 son fricativos (dependiendo de si considérase [h] un fonema). Tal númberu de fonemes consonánticos oldea col amenorgáu númberu de fonemes vocálicos: namái dos. El cabardiano ye una de les poques llingües que tien una clara distinción ente africaes eyectivas y fricatives eyectivas.

El cabardiano escribir en alfabetu cirílicu y, al igual que'l restu de llingües caucásiques noroccidentales, tien un complexu sistema verbal. Ye una llingua ergativa.

Dialeutos

El cabardiano tien dos dialeutos: besleney y terek (esti postreru ye base de la llingua lliteraria). Dellos llingüistes afirmen que'l cabardiano nun ye más qu'un dialeutu del adigué o circasiano, que consta de tolos dialeutos del adigué y del cabardiano xuntos. Los cabardianos mesmos llamen a la so llingua adighabze ("llingua adigué"). Munchos llingüistes, incluyíu Georges Dumézil, emplegaron los términos circasiano oriental (cabardiano) y circasiano occidental (adigué) pa evitar tracamundios, pero los términos "circasiano" y "cabardiano" pueden atopase na lliteratura llingüística. Esisten numberoses claves fonétiques y léxiques distintes que crean una separación razonablemente bien definida ente los dos dialeutos circasianos, pero'l grau en que son mutuamente intelixibles entá nun se determinó. L'asuntu complicar pola esistencia del besleney, que de cutiu ta consideráu como un dialeutu del cabardiano, pero que caltién munches carauterístiques de mancomún con dellos dialeutos del adigué.

Dende 2004, la televisión pública turca Türkiye Radyo Televizyon Kurumu emite selmanalmente un programa de media hora nel dialeutu terek del kabardiano.

Referencies

Gordon, Matthew and Applebaum, Ayla. Phonetic structures of Turkish Kabardian, 2006, Journal of the International Phonetic Association 36(2), 159-186 (n'inglés)