Neón

El neón ye un elementu químicu de númberu atómicu 10 y símbolu Ne allugáu nel grupu 18 de la tabla periódica de los elementos. Ye un gas noble, incoloru, cuásimente inerte, presente en tracas nel aire, pero mui abondante nel universu, que proporciona un tonu abermeyáu carauterísticu a la lluz de les llámpares fluorescentes nes que s'emplega.

Flúor ← Neón → Sodiu
10 Ne
Tabla completa • Tabla enantada
Incoloru
Información xeneral
Nome, símbolu, númberu	Neón, Ne, 10
Serie química	Gases nobles
Grupu, periodu, bloque	18, 2, p
Masa atómica	20,1797 u
Configuración electrónica	[He]2s22p⁶
Electrones per nivel	2, 8 (imaxe)
Propiedaes atómiques
Radiu mediu	Ensin datos pm
Electronegatividá	Ensin datos (Pauling) (Pauling)
Radiu atómicu (calc)	38 pm (Radiu de Bohr)
Radiu covalente	69 pm
Radiu de van der Waals	154 pm
Estáu(aos) d'oxidación	0 (desconocíu)
1ª enerxía d'ionización	2080,7 kJ/mol
2ª enerxía d'ionización	3952,3 kJ/mol
3ª enerxía d'ionización	6122 kJ/mol
4ª enerxía d'ionización	9371 kJ/mol
5ª enerxía d'ionización	12 177 kJ/mol
6ª enerxía d'ionización	15 238 kJ/mol
7ª enerxía d'ionización	19 999 kJ/mol
8ª enerxía d'ionización	23 069 kJ/mol
Propiedaes físiques
Estáu ordinariu	Gas
Densidá	0,8999 kg/m³
Puntu de fusión	24,56 K (−249 °C)
Puntu de bullidura	27,104 K (−246 °C)
Entalpía de vaporización	1,7326 kJ/mol
Entalpía de fusión	0,3317 sublima: 105 kJ/mol
Presión de vapor	Non aplicable
Varios
Estructura cristalina	Cúbica centrada nes cares
Nᵘ CAS	7440-01-9
Nᵘ EINECS	231-110-9
Calor específica	103 J/(K·kg)
Conductividá llétrica	Ensin datos S/m
Conductividá térmica	0,0493 W/(m·K)
Velocidá del soníu	435 m/s a 293,15 K (20 °C)
Isótopos más estables
Artículu principal: Isótopos del neón
iso AN Periodu MD Ed PD MeV 20Ne 90,48 % Estable con 10 neutrones 21Ne 0,27 % Estable con 11 neutrones 22Ne 9,25 % Estable con 12 neutrones
Valores nel SI y condiciones normales de presión y temperatura, sacante que se diga lo contrario.
[editar datos en Wikidata]

Carauterístiques principales

Ye'l segundu gas noble más llixeru, y presenta un poder de refrixeración, por unidá de volume, 40 vegaes mayor que'l del heliu llíquidu y tres vegaes mayor que'l del hidróxenu llíquidu. Nes más de les aplicaicones l'usu de neón llíquidu ye más económico que'l del heliu.

Aplicaciones

El neón úsase davezu en carteles.

El tonu bemeyo-anaranxáu de la lluz emitida polos tubos de neón úsase a fargataes pa los indicadores publicitarios, tamién reciben la denomación de tubos de neón otros de color distintu qu'en realidá contienen gases diferentes. Otros usos del neón que puen citase son:

• Indicadores d'altu voltax.
• Tubos de televisión.
• Xunto col heliu emplégase pa obtener una mena de láser.
• El neón llicuao comercialízase como refrixerante crioxénicu.

Historia

El neón (del griego neos, nuevu) foi descubiertu por William Ramsay y Morris Travers en 1898.

Abondanza y obtención

El neón alcuéntrase normalmente en forma de gas monoatómicu. L'atmósfera terrestre contién 15,4 partes por millón (ppm) y obtiénse por soenframientu del aire y destilación del llíquidu crioxénicu resultante.

Compuestos

Magar que'l neón seya inerte a efeutos práuticos, obtúvose un compuestu con flúor nel llaboratoriu. Nun se sabe con seguranza si ésti o dalgún otru compuestu de neón distintu esiste na natura, pero dalgunes evidencies suxeren que pue ser posible. Los iones Ne⁺, (NeAr)⁺, (NeH)⁺ y (HeNe)⁺ observáronse n'investigaciones espectrométriques de masa y ópticos. Amás, sábese que'l neón forma un hidratu inestable.

Isótopos

Hai tres isótopos estables, Ne-20 (90,48%), Ne-21 (0,27%) y Ne-22 (9,25%). El Ne-21 y Ne-22 obtiénense principalmente por emisión neutrónica y desintegración α del Mg-24 y Mg-25 respeutivamente, y les sos variaciones son bien conocíes, non asina les del Ne-20 sobre'l qu'inda hai discrepancies. Les partícules alfa provienen de les cadenes de desintegración del uraniu mentes que los neutrones prodúcense na so mayoría por reacciones secundaries de les partícules α. Como resultáu d'estes reacciones, nes roques riques n'uraniu, como los granitos, observóse que la rellación Ne-20/Ne-22 tiende a amenorgar mentes que la rellación Ne-21/Ne-22 aumenta. Los analís realizaos en roques espuestes a rayos cósmicos demostraron la xeneración de Ne-21 a partir de nucleos de Mg, Na, Si y Al, lo que xuxer que ye posible, analizando los porcentaxes de los tres isótopos, datar el tiempu d'esposición de las roques superificiales y meteoritos.

De forma asemeyada al xenón, el neón de les muestres de gases volcánicos presenta un arriquecimientu de Ne-20 y de Ne-21 cosmoxénicu. Igualmente atopáronse cantidaes elevaes de Ne-20 en diamantes lo qu'induz a pensar na existencia de reserves de neón solar na tierra.