Llista de monarques de Navarra
artículu de llista de Wikimedia From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Llista de monarques del Reinu de Navarra, dende'l so orixe como Reinu de Pamplona en 824.
.svg)
Dinastía Aresta-Íñiga
.png)
.png)
Dinastía Jimena
.jpg)
.jpg)
.png)
.png)
Remove ads
Casa de Champaña
.svg)
.svg)
Dinastía Capeta
Remove ads
Dinastía Évreux
.svg)
.svg)
Remove ads
Casa de Trastámara
.svg)
Remove ads
Casa de Foix
.svg)
.svg)
Casa d'Albret
En 1512, Fernando'l Católicu conquista el Reinu de Navarra, siendo reconocíu rei poles Cortes de Navarra (a les que principalmente allegaron beaumonteses) el 23 de marzu de 1513. El Reinu de Navarra foi incorporáu en 1515 a la Corona de Castiella, pero non al reinu de Castiella, nes Cortes de Burgos.[22]
Casa de Trastámara
.svg)
Remove ads
División del reinu
Alta Navarra
Casa de Trastámara
Casa d'Austria
.svg)
_-_Navarre_Variant.svg)
Casa de Borbón
_Version_with_Golden_Fleece_and_Order_of_Charles_III_Collars.svg)
Casa de Bonaparte
Xosé I nun foi proclamáu rei pero les instituciones navarres fueron calteníes, anque de forma mediatizada, mientres el so gobiernu.[26] Dempués de que la Diputación fuxera a Tudela a finales d'agostu de 1808, Fernandu VII foi proclamáu, de forma escepcional, Rei de Navarra'l 26 d'ochobre de 1808,[27] pero cola derrota de Tudela, un mes dempués, toa Navarra cayó so dominiu francés.[28]
El gobiernu de Xosé I en Navarra remató col decretu del emperador Napoleón, de 8 de febreru de 1810, pol que Navarra pasó a tener un gobiernu militar dependiente de Napoleón, qu'acabó col réxime foral. Col decretu del emperador de 15 de xineru de 1811, el gobernador militar de Navarra dependió del xeneral en xefe del Exércitu del Norte, de la mesma dependiente de Napoleón.[29]
Dende xunetu de 1813, los franceses bater en retirada de Navarra,[30] y enllantóse el réxime de la Constitución de 1812, que nun caltuvo les instituciones del Reinu navarru.[31]
Casa de Borbón
El decretu de 4 de mayu de 1814 anulaba'l réxime de les Cortes de Cádiz, el 28 de mayu restauraba la Diputación del reinu de Navarra, y pol decretu de 14 d'agostu ratificaben los fueros y lleis del reinu.[32]
Cola Revolución de 1820 n'España, constituyir en marzu de 1820 una alministración interina (Xunta Gubernativa interina) y pol decretu de 21 de xineru de 1822, el reinu de Navarra convertir en provincia.[33]
Los realistes llevantar contra'l gobiernu constitucional formando la Xunta interina gubernativa realista de Navarra'l 11 d'avientu de 1821,[34] dando llugar a la Guerra Realista. El 16 d'abril de 1823, la Xunta retauró la Diputación del reinu de Navarra de 1820[35] y arrenunció na Xunta provisional de Gobiernu d'España ya Indies. Esta Xunta, creada'l 6 d'abril de 1823,[36] foi reconocida pol duque d'Angoulême el 9 d'abril como l'organismu xurisdiccional nel territoriu baxu control del exércitu de los Cien Mil Fíos de San Luis[37][38] y el 21 d'abril designó a Carlos d'España como virréi provisional[39][40]
Col fallecimientu de Fernandu VII d'España estendió la sulevación carlista.[41] En Navarra, el virréi Antonio de Solá declaró l'estáu de guerra.[42] La Diputación reconoció'l derechu de la fía del rei Fernando, y dio en proclamala reina'l 2 de marzu de 1834.[43][44]
La promulgación del Estatutu Real de 10 d'abril de 1834 supunxo'l cayente progresivu y desapaición de les instituciones del reinu. El motín de la Granxa d'agostu de 1836 supunxo la restauración de la Constitución de 1812, el 6 de setiembre la Diputación celebró la so última sesión. y a otru día constituyóse la Diputación provincial constitucional.[45][46]
Los carlistes de Navarra entamar na Xunta Gubernativa creada'l 5 de payares de 1833.[43] que reconoció a don Carlos como rei.[47] Esta Xunta Gubernativa foi sustituyida por una Diputación provisional del reinu'l 15 de mayu de 1838.[48]
El 31 d'agostu de 1839 roblóse'l Conveniu de Vergara, pol que concluyía la guerra. Don Carlos partió escontra Francia'l 14 de setiembre y los últimos apartaces navarros cayeron el 22 de setiembre.[49] La Llei de 25 d'ochobre de 1839, estableció'l cambéu de los fueros pa faelos compatibles cola Constitución.[50] Cola Llei 16 d'agostu de 1841 ye abolíu'l Reinu de Navarra convirtiéndose nuna provincia más,[51] pero'l títulu de Rei de Navarra permanez ente los pertenecientes a la Corona d'España.[52]
Baxa Navarra
Casa d'Albret
En 1530, Carlos IV decidió arrenunciar definitivamente a la Baxa Navarra por cuenta de la imposibilidá de controlala,[53][54] pasando a tar rexida de forma efectiva por Enrique II, ente que Carlos IV y la so madre Xuana III siguieron como reis na Alta Navarra.
.svg){kind=small}
Casa de Borbón
El reinu de Navarra y les sos instituciones fueron abolíes pola Asamblea Nacional Constituyente n'agostu de 1789,[55] lo que nun foi aceptáu en Navarra hasta'l 30 d'avientu de 1789.[56] Los reis de Francia caltuvieron el títulu de rei de Navarra hasta que n'ochobre de 1789[57] l'Asamblea Constituyente reemplazar pol de Rei de los franceses. Tres la execución de Lluis XVI de Francia na guillotina'l 21 de xineru de 1793, el so fíu mayor, recluyíu poles autoridaes republicanes, foi reconocíu como Lluis XVII, rei de Francia y de Navarra[58] polos monárquicos y les monarquíes europees.[59] Mientres la Restauración, los reis franceses Lluis XVIII y Carlos X, hermanos de Lluis XVI, volvieron usar el títulu de rei de Navarra hasta la cayida definitiva de los Borbones en Francia, en 1830.
Remove ads
Ver tamién
- Reinu de Navarra
- Historia de Navarra
- Baxa Navarra
- Llista de monarques consortes de Navarra
Referencies
Enllaces esternos
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads