Axedrez chinu

El axedrez chinu (chinu: 象棋, pinyin: Xiàngqí, Wade-Giles: hsiang⁴-ch'i², lliteralmente «xuegu del elefante») ye un xuegu de mesa d'estratexa sobre un tableru, de la mesma familia que l'axedrez y el shōgi (axedrez xaponés).L'axedrez chinu entamu aproximao nel sieglu 5 a.c (n'El periodu de los Reinos combatientes).

Xiangqi
Xéneru	variante del ajedrez (es)
Subxéneru	deporte mental (es) y axedrez
Xugadores	2
Preparación	Menos de 1 min.
Duración	Xuegos llariegos: alredor de 1 hora. Xuegos rápidos: alredor de 10 minutos.
Complexidá	Media.
Estratexa	Alta.
Azar	Nenguna.
Habilidaes	Táctica, estratexa.
Obres derivaes	simplified mahjong (en)
Prauticáu por	xiangqi player (en)
[editar datos en Wikidata]

Reglamentu

El tableru

Tableru d'axedrez chinu.

El xuegu prauticar nun tableru con 10 llinies horizontales y 9 verticales. Les pieces allugar nes sos interseiciones, llamaes puntos. Nel centru de cada llau del tableru asítiase una fortaleza de 3x3 puntos, cruciada por diagonales, na que s'atopa'l rei. Ente la quinta y la sesta fila atópase'l ríu, qu'estrema'l tableru en dos. N'otres versiones del tableru que son xugaes fuera de China en llugar d'haber un ríu, hai una simple llinia.

Les pieces

Versión occidental de les pieces pa mayor facilidá.

Les pieces que componen los exércitos del tableru de normal represéntense con caráuteres chinos, pero n'otres zones del mundu camuden estos caráuteres por símbolos paecíos a los del axedrez occidental.

Elefante

Elefante (Tchong): mueve dos interseiciones en diagonal, siempres y cuando'l puntu entemediu tea vacíu. Nun puede travesar el ríu.

Xeneral

Xeneral -o Rei- (Chong): mueve una interseición en direición horizontal o vertical, movimientu paecíu al rei del axedrez occidental, pero nun puede salir de los caxellos marcaos como palaciu. Y nun puede tener visión direuta col xeneral del oponente, ye dicir si tán na mesma columna tien d'haber siquier otra ficha ente medies d'elles dos, puede aprovechase esto pa forzar a nun mover al otru xugador.

Oficial

Oficial -o Conseyeru- (Soo): mueve una interseición en direición diagonal, paecíu al rei del axedrez occidental, pero nun puede salir de los caxellos marcaos como palaciu.

Caballu

Caballu (Mai): mueve una interseición en direición horizontal o vertical, siguida d'otra en diagonal. El puntu de pivós tien de tar vacíu.

Carru de guerra

Carru de guerra (Tche): mueve como la torre del axedrez común.

Cañón

Cañón (Paov): mueve igual que'l carru, pero namái puede prindar si salta sobre otra pieza que s'atope na llinia d'ataque. La pieza que s'interpon, conocida como plataforma del cañón, puede pertenecer a cualquier bandu. El cañón namái puede saltar si realiza una captura, y nun puede saltar sobre dos o más pieces.

Soldáu

Soldáu (Ping): mueve una interseición escontra alantre si topar nel so propiu campu; en campu enemigo pueden tamién mover una interseición en forma horizontal. Nun puede recular, y al llegar a la última llinia enemiga namái mueven en forma llateral. Nun hai promoción.

El final de la partida

Xiangqi nes cais de Beixín.

La partida termina cuando un xugador da xaque mate al so oponente. Nun hai afogáu n'axedrez chinu; na situación en qu'un bandu topar ensin movimientu llegal, pierde la partida.

Variantes

• Banqi ye un xuegu de mesa chinu pa 2 xugadores que se xuega nun tableru de 4x8 caxellos o na metá d'un tableru de Xiangqi (o axedrez chinu).

Referencies

• Leventhal, Dennis A. The Chess of China. Taipei, Taiwan, Republic of China: Mei Yá, 1978.
• Wilkes, Charles Fred. A Manual of Chinese Chess. 1952.