From Wikipedia, the free encyclopedia
Дагъистан Республикаялъул БетІер — Дагъистан Республикаялда тІадегІанаб хъулухъ, жинца бетӀерлъи гьабулев Дагъистан Жумгьурияталъул хӀукмо билълъанхъизабиялъул къуваталъе.
Россия | |
Дагъистаналъул БетІер | |
---|---|
Резиденция | МахІачхъала, Ленинил пл., Правительствоялъул Рукъ |
ТІоцевесев | МухІу ГІалиев |
Дагъистаналъул БетӀерас бачуна сиясат, жиндица Россиялъул конституция ва федералиял къанунал, Дагъистан Жумгьурияталъул конституция ва Дагъистаналъул къанунал цӀуниялде ва гьел рилълъанхъизабиялде кӀвар кьолеб, ва гьединго халкъазда гьоркьоб ращалъи, инсанасул ва ватӀанчиясул эркенлъи ва ихтиярал цӀунулеб ва Дагъистан Жумгьурияталъул цолъиги ракьги цӀунулеб. Дагъистаналъул БетӀерлъун вукӀине рес кьуларо къануналъ 30 соналдаса гъоркьехун сонал ругев чиясе.
Хъулухъ тӀубазе бихьизабураб болжал — щуго сон. Вищула Дагъистан Жумгьурияталъул Халкъияб Собраниялъул депутатаз, Россиялъул Федерациялъул президентас рихьизарурав лъабго кандидатасдасан.
1994 соналдасан байбихьун Дагъистан Жумгьурияталда тӀадегӀанаб хӀукмо билълъанхъизабиялъул къуват тӀобазабулеб букӀана Дагъистан Жумгьуриятал Пачалихъияб советалъ, жиб бищулеблъунги букӀараб 14 «аслиял» дагъистаналъул миллатазул вакилзабздасан гӀуцӀараб Конституциялъулаб собраниялдалъун. 1994 соналдасан байбихьун Дагъистаналъул Пачалихъияб советалъул Председателлъун вукӀана даргин миллаталъул вакил МухІамадгІали МухІамадов.[1]
2002 соналъул риидал Дагъистан Жумгьурияталъул Конституциялъулаб собраниялъ иргадулаб куцалда Пачалихъияб советалъул председателлъун вищана МухІамадгІали МухІамадов. Гьесие хъулухъ тӀубазе бихьизабураб болжал ьукӀана 4 сон.
2003 соналъ Кремлялъ гӀуцӀараб икълимиял къанунал рахъи РФ конституциялда данде ккезабиялъул къануналда рекъон, Дагъистаналда къабул гьабуна цӀияб конституция. 2003 соналъул 10 июлалъ Конституциялъул собраниялъ къабул гьабуна Дагъистан Жумгьурияталъул конституция, жинда рекъон жумгьурияталда цӀияб жумгьурияталъул президент - абураб хъулухъ баккараб. ТӀоцересел ритӀухъал ва тӀолгохалкъазул президент вищиялъул рищиял рукӀине кколаан 2006 соналъ, гьеб заманаялъ Дагъистаналъул Пачалихъияб советалъул гӀуцӀиялъул болжал лъугӀараб мехалъ.
Кинго 2004 соналъ Россиялъул президент В. В. Путинил жигараб байбихьиялда бан, Россиялъул Федерациялъул киналниги икълимазул тӀадегӀанал хъулухъалъул гӀадамал рищи хисун букӀана Россиялъул президентас рихьизарурал кандидатаздасан икълималъул къанунал рахъулеб идараялъ рихьизариялде.[2]. Жал хӀукмуялда ругел икълимазул бутӀрузе рес щвана цоги нухалъ жалго рищизе изну тӀалаб гьабун президентасухъе руссине.
БетӀер хъулухъалде лъугьуна рищияздаса хадуб лъеберабилеб къоялъ, гьаб хадусеб гьа бан бахъарабго: «Дун гьедула гӀемермиллатазул дагъистаналъул халкъалъе ракӀ бацӀцӀадго хъулухъ гьабизе, дурусго цӀунизе Россиялъул Федерациялъул Конституция, федералиял къанунал, Дагъистан Жумгьурияталъул Конституция ва Дагъистан Жумгьурияталъул къанунал, инсанасул ва ватӀанчиясул эркенлъи ва ихтияразул хӀурмат гьабизе ва гьел цӀунизе, Дагъистан Жумгьурияталъул цолъи ва ракь цӀунизе, ракӀбацӀцӀадго ва ритӀухълъиялда дида тӀад лъурал Дагъистан Жумгьурияталъул БетӀнрасул тӀадеганал хъулухъал цӀунизе».
Гьа бала рохалилаб ахӀвал-хӀалалда Дагъистан Жумгьурияталъул Халкъияб Шураялъул депутаталги ва Дагъистан Жумгьурияталъул Конституциялъулаб Судалъул къадизабиги ругеб бакӀалда. БетӀерас гьа бала Жумгьурияталъул Конституциялда кверги лъун. Гьа бан бахъарабго ахӀула Дагъистан Жумгьурияталъул Пачалихъияб гимн.
Халкъияб Шураялъул хӀалтӀи чӀезаби;
№ | Нухмалъулев | Сурат | Болжалазул къадар | Хъулухъалда вукӀарал къо-моцӀал | Партия | |
---|---|---|---|---|---|---|
1 | МухӀу ГІалиев | 1 | 20 февраль 2006 сон | 20 февраль 2010 сон | КПСС; Цолъараб Россия | |
2 | МухІамадсалам МухІамадов | 1 | 20 февраль 2010 сон | (2013 соналъул 28 январалъ РФ Президентасул № 44 амруялдалъун замана щвечӀого хъулухъалдаса вахъана) | Цолъараб Россия | |
3 | Рамазан ГІабдулатІипов | 1 | 28 январь 2013 сон | Цолъараб Россия |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.