From Wikipedia, the free encyclopedia
Navikulyar sümük — (lat. nəˈvɪkjʊlər) əksər məməlilərin ayaqlarında olan kiçik sümük.
Navikulyar sümük | |
---|---|
| |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
İnsanlarda navikulyar sümük ayaqda yerləşən tarsal sümüklərdən biridir. Navikulyar sümük və ya əl navikulyar sümüyü termini əvvəllər biləyin sümüklərindən biri olan qayığabənzər sümüyü üçün istifadə olunurdu.
İnsanlarda navikulyar sümüyü ayağın medial tərəfində yerləşir və proksimalda talus ilə, distalda üç mixi sümük[1] ilə və yanal[2] olaraq kuboid sümüyü[3] ilə birləşir.
Ossifikasiyaya[4] başlayan ayaq sümüklərinin sonuncusudur və adətən qızlarda həyatın 3-cü ilinin, oğlanlarda isə 4-cü ilin əvvəlinə qədər baş vermir.[5]
Tibialis posterior navikulyar sümüyə bağlanan yeganə əzələdir. Əzələnin əsas hissəsi navikulyar sümüyün ortasına yapışır.[6] Əlavə navikulyar sümük ümumi əhalinin 2-14%-də mövcud ola bilər.[7][8][9]
İnsanın navikulyar sümükləri tez-tez qırılan sümük deyil və ancaq 2 səbəbə görə qırılır. 1-ci mexanizm idmançılarda tez-tez baş verən stress vəziyyətidir,[10] digər mexanizm isə yüksək enerjili travmadır.
Navikulyar sümük ayağın biomexanikasında mühüm rol oynayır: inversiya, eversiya və hərəkətə kömək edir. Bu, orta və ön ayaq arasında struktur əlaqə və ayağın uzununa və eninə qövsünün bir hissəsidir.
Atın 2-ci və 3-cü falanksı arasında palmar tərəfinin dırnaq içərisində yerləşən navikulyar sümük adlanan sümük var. Atdakı navikulyar sümüyü distal sesamoid impar ligament və 2 kollateral sesamoid bağları dəstəkləyir.[11] Atın çəngəlindəki mərkəzi tarsal sümüyü insan ayağının navikulyar sümüyü ilə homoloji və analojidir və beləliklə, atdakı navikulyar sümük insanlarda eyniadlı işarələnmiş sümükdən fərqli bir quruluşdur.[12]
Navikulyar bölgə, xüsusən də ön ayaqlarda topallıqla əlaqədar əhəmiyyətli bir quruluşdur və navikulyar xəstəlik və ya navikulyar sindrom adlanan əhəmiyyətli bir xəstəlik prosesində iştirak edir.
Bu yaxınlarda navikulyar xəstəliklə bağlı orijinal ədəbiyyatın çoxu, xüsusən də yeganə diaqnostik meyar kimi rentgenoqrafik dəyişikliklərin əhəmiyyəti şübhə altına alınmışdır.[13] Navikulyar sindrom atlardakı bütün topallıq hallarının 1/3 hissəsinə səbəb ola bilər, lakin navikulyar sümüyün rentgenoqrafik dəyişiklikləri həmişə qəti diaqnozu təmin etmir. Daha yeni görüntüləmə üsulları göstərdi ki, bölgədəki yumşaq toxumaların zədələnməsi axsaqlığa əhəmiyyətli töhfə verə bilər və bir çox səbəblər görünən topallığa səbəb ola bilər.[11]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.