Ali Sovet (Azərbaycan)

Azərbaycan Ali Soveti — 1937–1995-ci illərdə Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikasında dövlət hakimiyyətinin ali və yeganə qanunverici orqanı. 1991-ci ilədək Azərbaycan SSR Ali Soveti, 1991-ci ildən isə Azərbaycan Respublikasının Ali Soveti adlandırılmışdır. 1995-ci ildə ləğv edilərək səlahiyyətləri Azərbaycan Respublikası Prezidenti və yeni yaradılmış Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi təsisatları arasında bölüşdürülmüşdür.

Azərbaycan SSR Ali Soveti
Ümumi məlumatlar
Təsis tarixi	24 iyun 1938
Ləğv olunma tarixi	1995
Əvvəlki orqan	Azərbaycan SSR Mərkəzi İcraiyyə Komitəsi
Sonrakı orqan	Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi

Haqqında

Azərbaycan SSR Ali Soveti 24 iyun 1938-ci ildə təsis edilmişdir.

Azərbaycan SSR Ali Soveti birpalatalı olub Azərbaycan SSR Konstitusiyasına əsasən Azərbaycan SSR-ə verilmiş bütün hüquqları həyata keçirirdi. Bu hüquqlar Azərbaycan SSR Konstitusiyasına görə Azərbaycan SSR Ali Sovetinə hesabat verən dövlət orqanlarının — Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin, Azərbaycan SSR Nazirlər Sovetinin və respublika nazirliklərinin səlahiyyətinə daxil olmamışdır.

Azərbaycan SSR Ali Sovetinə deputatlar gizli səsvermə yolu ilə ümumi, bərabər və birbaşa seçki hüququ əsasında, ortalama hər 12.500 əhalidən 1 nəfər hesabı ilə seçilirdi. Mandat müddəti, I və XI çağırışlar istisna olmaqla, 4 il təyin olunmuşdu. 21 yaşına çatmış seçki hüququ olan istənilən şəxs — fəhlələr, kolxozçular, mədəniyyət xadimləri, dövlət partiya xadimləri Azərbaycan SSR Ali Sovetinə deputat seçilə bilərdilər.

Çağırışlar

Azərbaycan SSR Ali Sovetinin iclası (1964)

• I çağırış (1938–1946)
• II çağırış (1947–1950)
• III çağırış (1951–1954)
• IV çağırış (1955–1959)
• V çağırış (1959–1962)
• VI çağırış (1963–1966)
• VII çağırış (1967–1970)
• VIII çağırış (1971–1975)
• IX çağırış (1975–1979)
• X çağırış (1980–1984)
• XI çağırış (1985–1990)
• XII çağırış (1991)
• Ali Sovetin Milli Şurası (1991–1995)

Rəhbərlər

1920–1938-ci illərdə dəfələrlə idarəetmə sistemi dəyişsə də, 1938-ci ildə Azərbaycan SSR Ali Soveti təsis olundu. Təkpartiyalı rejim olduğu üçün bütün rəhbərlər Azərbaycan Kommunist (bolşeviklər) Partiyasının üzvü olublar.

Çağırış	Vəzifə adı	Adı və Soyadı	Səlahiyyət Müddəti
I çağırış (1937–1947)	Rəyasət Heyətinin sədri	Mirbəşir Qasımov	1937–1947
	Ali Sovetin sədri	Mir Teymur Yaqubov	18 iyul 1938 – 7 aprel 1941
		Əziz Əliyev	7 aprel 1941 – 6 mart 1944
		Sultan Qafarzadə	6 mart 1944 – 22 mart 1947
II çağırış (1947–1951)	Rəyasət Heyətinin sədri	Mirbəşir Qasımov	1947–1949
		Nəzər Heydərov	1949–1951
	Ali Sovetin sədri	Yusif Yusifov	22 mart 1947 – 26 mart 1951
III çağırış (1951–1955)	Rəyasət Heyətinin sədri	Nəzər Heydərov	1951–1954
		Mirzə İbrahimov	1954–1955
	Ali Sovetin sədri	Ağamirzə Əhmədov	26 mart 1951 – 18 aprel 1953
		Mustafa Topçubaşov	18 aprel 1953 – 25 mart 1955
IV çağırış (1955–1959)	Rəyasət Heyətinin sədri	Mirzə İbrahimov	1955–1958
		İlyas Abdullayev	1958–1959
	Ali Sovetin sədri	Abdulla Bayramov	25 mart 1955 – 23 yanvar 1958
		Mirzə İbrahimov	23 yanvar 1958 – 25 mart 1959
		Qəzənfər Cəfərli	25 mart 1959 – 26 noyabr 1959
V çağırış (1959–1963)	Rəyasət Heyətinin sədri	Səftər Cəfərov	1959–1961
		Məmməd İsgəndərov	1961–1963
	Ali Sovetin sədri	Əli Tağızadə	26 noyabr 1959 – 29 mart 1963
VI çağırış (1963–1967)	Rəyasət Heyətinin sədri	Məmməd İsgəndərov	1963–1967
	Ali Sovetin sədri	Məmməd Dadaşzadə	29 mart 1963 – 5 aprel 1967
VII çağırış (1967–1971)	Rəyasət Heyətinin sədri	Məmməd İsgəndərov	1967–1969
		Qurban Xəlilov	1969–1971
	Ali Sovetin sədri	Mustafa Topçubaşov	5 aprel 1967 – 1 iyul 1971
VIII çağırış (1971–1975), IX çağırış (1975–1980), X çağırış (1980–1985) və XI çağırış (1985–1991)	Rəyasət Heyətinin sədri	Qurban Xəlilov	1971–1985
		Süleyman Tatlıyev	1985–1989
		Elmira Qafarova	1989–1990
	Ali Sovetin sədri	Süleyman Rüstəm	1 iyul 1971 – 10 iyun 1989

Həmçinin bax

• Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin Milli Şurası