زنجان
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
زنجان یا دا زنگان، آذربایجان و ایرانین بؤیوک شهرلریندن دیر. بو شهر زنجان اوستانی‌نین مرکزی دیر. ۲۰۱۶-جی ایلین نوفوس سایی‌سی اساسیندا بو شهرین ۴۳۰٬۸۷۱ نفر اهالی‌سی وارمؽش.[۲] زنجان شهرینین اهالی‌سی آذربایجان تۆرکۆ دور و آذربایجان تورکجه‌سینده دانیشیرلار. زنجان هاوا دۇرومو باخؽمؽندان، یایدا مۆلاییم و قؽش‌دا سوْیوق هاواسی اوْلار.
Remove ads
زنجانین آدی
زنجانین آدی زنگان لفظی‌نین مۆعرّبی دیر. یعنی عربلر بو شهره مۆسلّط اۇلان زامان عرب الیفباسیندا «گ» حرفی‌نین اولمادیغی اوچون زنگانی «زنجان» کیمی سسله‌ییبلر.
زنگانین آنلامی زنگین و زنگینلشمکدن گلیر و «وارلی» و «آغیر» معناسیندادیر.
تاریخ
زنگان منطقه‌سیندن یونان حؤکومتی‌نین دؤنمینده مدییا آدیندا سؤز آرایا گلیب کی تعریفینده یاخشی و دونیادا تای‌سیز سلاح یاپیلان بیر شهر دونیا دا تانیلینیب کی بۇ تعریف دوز کیشیلرین (قدمت:2800 ایل مسیح میلادینان قاباغ) چهرآوا معدنینده تاپیلان خنجر (نجاق) لا تأیید اولونور.
زنگانا موغوللارین هوجوموندان سولطان محمد خودابندهنین حاکیمیتی دؤورونده چوْخلو زیان دَیمیش، سولطانیه دَییشیب ایلخانی دؤولتینین و ایسلام یوُردونون بؤیوک پایتاخت شهری اوْلموشدور. اولجایتونون امری ایله فارتیفیکاسییا (قالا دیوارلار) چکیلمیشدیر. سولطانیه‌نین سرحدلرینده و اوْنون مرکزینده هوندور قالا تیکلیمیشدیر. اوْ، اؤزو اۆچون مسچید تیکدیرمیش و همین منبر خودابنده منبری کیمی تانینیب. سولطانیه تبریزدن سوْنرا رئگیوندا ان اهمیت‌لی شهرلریندن بیرینه چئوریلیر. شهر امیرتئیمور طرفیندن داغیدیلمیشدیر. ائرامیزین ۷۸۶-جی ایلینده ایلخانلار ییخیلدیقدان سوْنرا سولطانیه تنزّوله اوْغرادی. ۱-جی شاه‌طهماسیب صفوی دؤورونده بوُ شهرده فتحعلی‌شاه قاجار یای سارایی تیکدیرمیشدیر.
Remove ads
خالقی و دیللری
زنجانین خالقین دیلی آذربایجان تورکجه‌سی [۳][۴][۵][۶][۷] و لهجه باخیمندان زنجان لهجه سی دیر.[۸][۹] دیل و کولتور باخیمیندان زنجان خالقی آذربایجانین او بیری شهرلرینه تای ساییلیر. زنجان بیردنه مهم تورک شهر ایران آذربایجانیندا دی اونون اهلینین چوخی آذربایجانلی دیلر آیری اهل لر فارس لارینن آیری ائللر عموما آیری شهر لر دن زنجانا کؤچوپلار
اینانج
زنجان خالقی‌نین چوخونلوغو موسلمان اولاراق، شیعه مذهبینه اینانجلاری وار. زنجان خالقی شیعه اولاراق هر ایل حوسینه اعظمین خیابانی قورولدوغو مراسیملرده شیرکت ائدیرلر. بۇ مراسیملر زنجان شهرینین عزادارلیق و اینانجلاری‌نین اؤنملی سیمگه‌لریندن دیر و زنجان‌دان و هابئله ایرانین اوبیری شهرلریندن و حتی خاریجی اؤلکه‌لردن ده بو مراسیملرده شیرکت ائدن وار، ائله کی عاشورا گۆنۆ بعضاً ایکی میلیون‌دان چوخ اینسان بۇ مراسیم ده شیرکت ائدیرلر.[۱۰]حوسینیه اعظم زنجان شیعه لیک جهانیندا اونملی مذهبی یئرلریندن دیر.[۱۱]
طبیعی دوروم
![[نشان]](#/media/فایل:Wiki_letter_w_cropped.svg){kind=small} | بو آلت باشلیغی گئنیشلندیرماق لازیمدیر. ائلیه بولرسیز علاوه ائتماغیزینان کومک ائدسیز. |
جوغرافیا
زنجان شهری ایکی دنه داغ اریشته سین اورتا سیندا واقع اولونوپ دی اوست طرفی بوتوی داغ داش دی هاواسی بتر سویوق دی اشاقی طرفی زنجان چای دره سی دی یای لار دا دم الر ایستی اولار زنجانین جوغرافی قوردوقو کوپن دیدیگیننCایقلیمین ده اولونار انون هاواسی یاری قورو دی یاغیش معدلی زنجاندا حدوداً ۳۰۰میلی متره گوجن چاتیر زنجانین اطرافینده کند چوخ دی [۱۲]
| بو آلت باشلیغی گئنیشلندیرماق لازیمدیر. ائلیه بولرسیز علاوه ائتماغیزینان کومک ائدسیز. |
قونوم
| بو آلت باشلیغی گئنیشلندیرماق لازیمدیر. ائلیه بولرسیز علاوه ائتماغیزینان کومک ائدسیز. |
چای‌لار
- زنجان چایی
- قزل اوزن
- ساریمساقلی چای
- آرپا چای
چای
| بو آلت باشلیغی گئنیشلندیرماق لازیمدیر. ائلیه بولرسیز علاوه ائتماغیزینان کومک ائدسیز. |
هاوا دورومو
| بو آلت باشلیغی گئنیشلندیرماق لازیمدیر. ائلیه بولرسیز علاوه ائتماغیزینان کومک ائدسیز. |
زنگانین هاواسی قیشدا چوخ سویوق و یایدا سرین اولور.
زلزله
| بو آلت باشلیغی گئنیشلندیرماق لازیمدیر. ائلیه بولرسیز علاوه ائتماغیزینان کومک ائدسیز. |
منجیل-رودبار یر ترپنمسینده زنجان دا بیر خسارت لر قوردوردی بو اتفاق ۱۳۶۸-۱۳۶۹ایلینده دوشوپدی[۱۳]
Remove ads
فرهنگ
| بو آلت باشلیغی گئنیشلندیرماق لازیمدیر. ائلیه بولرسیز علاوه ائتماغیزینان کومک ائدسیز. |
آشیق‌لار
التفات داوودی
| بو آلت باشلیغی گئنیشلندیرماق لازیمدیر. ائلیه بولرسیز علاوه ائتماغیزینان کومک ائدسیز. |
ادب‌لر و رسم‌لر
شؤهره لی آداملاری
حسین منزوی شاعر تورکینن فارس دیلینه شعر دییرمیش ایرانین لاپ بؤیؤک معاصر غزل دیین [۱۴]
شیخ شهاب الدین سهروردی فیلسوف اشراق مکتبین قورانی
حکیم سهروردی (عارف)
صدرجهان زنگانی اولجایتو مغول خاقانین وزیری
| بو آلت باشلیغی گئنیشلندیرماق لازیمدیر. ائلیه بولرسیز علاوه ائتماغیزینان کومک ائدسیز. |
سینما
- سینما زنجان
- سینما روشا
کیتاب‌ائولری
سهروردی کتاب ائویی
سید افضل موسوی
| بو آلت باشلیغی گئنیشلندیرماق لازیمدیر. ائلیه بولرسیز علاوه ائتماغیزینان کومک ائدسیز. |
Remove ads
سیاست
| بو آلت باشلیغی گئنیشلندیرماق لازیمدیر. ائلیه بولرسیز علاوه ائتماغیزینان کومک ائدسیز. |
بلدیه
حاج علی اکبر توفیقی زنجانین بیرینجی بلدیه باشیمیش
| بو آلت باشلیغی گئنیشلندیرماق لازیمدیر. ائلیه بولرسیز علاوه ائتماغیزینان کومک ائدسیز. |
کونسوللوق‌لار
| بو آلت باشلیغی گئنیشلندیرماق لازیمدیر. ائلیه بولرسیز علاوه ائتماغیزینان کومک ائدسیز. |
تفریحی یئرلر
| بو آلت باشلیغی گئنیشلندیرماق لازیمدیر. ائلیه بولرسیز علاوه ائتماغیزینان کومک ائدسیز. |
مکتب‌لر
زنجانین بیرنجی مکتبی ۱۲۸۵ جی شمسی ایلده مهدی خان غفاری کاشانی زنجان حاکمی و علی محمد (فره وشی مترجم همایون) الیله تیکیلیب مکتبین یئری شهرین دارالحکومه سینده اولاراق شهرین اعیان و اشرافی اوندا تحصیل ائدرمیش لر.مکتبین موعلیم لری علوم دینی طلبه لریندن سئچیلیمیشدی هابئله یئنی اویرتیم یول لاری اونلارا اوریردیلمیشدی مکتب بیر ایل وزیر همایونون گئتمه سیندن سوْنرا باغلاندی.۱۳۲۷ جی قمری ایلد آقا میرزا احمد زنجانی بیر مکتب آچدی ۱۳۹۲ شمسی ایلده مترجم همایون یئنه زنجانا قاییدیب اسعدالدوله ذوالفقاری یاردیمی ایله یئنی بیر مکتب (اسعدیه) آدیلا آچدی. مترجم همایون زنجان شهرین اداره فرهنگ رئیس اوْلان وقتده (۱۲۹۵ تا ۱۳۰۱ خ) نئچه مکتب لر آچیلدی کی اونلاردان توفیقی مکتبی هله قالیر.[۱۵] زنجانین بیرنجی قیزلار مکتبی«دبستان بنات» آدلاناراق ۱۳۰۰ شمسی ایلده عالیه سنجیده الیله قورولدو و بیرنجی قیزلار دبیرستانی «دبیرستان آزرم» ۱۳۱۴ جی شمسی ایلده بانو مصداقی الیله آچیلدی[۱۵] وئریلمیش امارلار اساسیندا ایندیلیکده اوستاندا ۲۲۱۱ مکتب اولاراق ۸۳۷۵ دنه درس کیلاسی اونلاردا وار هابئله اوخوجولارین سایی ۱۷۴۰۵۳ نفر ایمیش بۇ آمارلاردان ۸۲۳۰۷ نقر قیز اوخوجوسو ۹۱۷۴۶ نفر اوغلان اوخوجوسو دیر.[۱۶]
یوخاری مکتب‌لر
- زنجان بیلیم یوردو
- تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان بیلیم یوردو
- علوم پزشکی زنجان بیلیم یوردو
- آزاد اسلامی واحد زنجان بیلیم یوردو
- پیام نور زنجان بیلیم یوردو
- مرکز آموزش جهاد کشاورزی زنجان
- دانشکده فنی الغدیر زنجان
- مؤسسه آموزش عالی روزبه
- مؤسسه آموزش عالی عبدالرحمن صوفی رازی
- مؤسسه آموزش عالی میراث ایرانیان
- جامع علمی کاربردی زنجان بیلیم یوردو
- آموزشکده فنی و حرفه‌ای قائم زنجان
- فرهنگیان بیلیم یوردو
دینی حوزوی مکتب‌لر
Archived 2015-11-14 at the Wayback Machine.
Remove ads
شهر سورون‌لاری
| بو آلت باشلیغی گئنیشلندیرماق لازیمدیر. ائلیه بولرسیز علاوه ائتماغیزینان کومک ائدسیز. |
هاوانین باتماسی
| بو آلت باشلیغی گئنیشلندیرماق لازیمدیر. ائلیه بولرسیز علاوه ائتماغیزینان کومک ائدسیز. |
تیرافیک
زنجان شهرینین تیرافیکی چوْخ آغیر اولار. زنجان بلدیه‌سی خیابانلاری عریض ائتسه بو سورون برطرف اولاجاق‌دیر.
زورآبادلار
| بو آلت باشلیغی گئنیشلندیرماق لازیمدیر. ائلیه بولرسیز علاوه ائتماغیزینان کومک ائدسیز. |
بؤلمه‌لر
| بو آلت باشلیغی گئنیشلندیرماق لازیمدیر. ائلیه بولرسیز علاوه ائتماغیزینان کومک ائدسیز. |
شهرین یئکلمه‌سی
زنجان ۱۹۸۰م اون ایلیکی نین آخر لرین نن بؤیؤک اولدی ۱۹۸۰دن۲۰۰۰چان زنجانین یکلمک زمانی میش.[۱۷]
| بو آلت باشلیغی گئنیشلندیرماق لازیمدیر. ائلیه بولرسیز علاوه ائتماغیزینان کومک ائدسیز. |
بلدیه بؤلوم‌لری
زنجان دؤرد بلدیه بؤلومینه بؤلونر.
| بو آلت باشلیغی گئنیشلندیرماق لازیمدیر. ائلیه بولرسیز علاوه ائتماغیزینان کومک ائدسیز. |
یام یاشیللیق فضالاری
| بو آلت باشلیغی گئنیشلندیرماق لازیمدیر. ائلیه بولرسیز علاوه ائتماغیزینان کومک ائدسیز. |
Remove ads
داشیماجیلیق
زنجان ایله ایرانین آیری اوستان مرکزلری‌نین آراسی:[۱۸]
هاوا لیمانی
زنجان هاوا لیمانی
دمیر یولو
| بو آلت باشلیغی گئنیشلندیرماق لازیمدیر. ائلیه بولرسیز علاوه ائتماغیزینان کومک ائدسیز. |
ترمینال
یئیین اوتوبوس
اتو تاکس
Remove ads
ایدمان
فوتبال
والیبال
درمانی مرکزلر
مریضخانالارین دورمو
مریضخانالار
مدیالار
TV و رادیو
درگی‌لر
بیلیم‌یوردولار
گؤرمه‌لی و تاریخی یئرلر
|
|
- گاوازنگ سوآنباری سئیرانگاهی
- تهم سوآنباری سئیرانگاهی
- حسن آبدال سوآنباری سئیرانگاهی
- میلّت پارکی
- گاوازنگ اَیلَنجه (تفریح) مرکزی
- نور آلیش-وئریش و اَیلَنجه مرکزی
- تهم سو آنباری
- زنگان اورمان (مئشه) پارکی
- اسکی شیلاندر (چیلاندره) کندی
- گلجیک ماغاراسی زنجان ۳۵کیلومترلیگینده
- زنگان ال ایشلری سرگیسی
- بین‌المللی کاسپین سرگیسی ایللیک اولاراق، ۲۰دن چوخ سرگی بو یئرده کئچیریلیر.[۲۲]
- ایران و آذربایجانین اَن بؤیوک گونش ساعاتی زنگان بیلیم یوردونون مرکزی مئیدانین‌دا یئرلشیر.[۲۳]
تیکینتی‌لر
- زنگان بازاری
- پالتاریوماق ائوی (رختشوی خانه)
- زنگان داش کاروانسارایی
- سولطانیه گونبزی سولطانیه‌ده
- داش کسن معبدی سلطانیه‌ده
- کتله خور ماغاراسی قیدار-گرماب‌دا
- حاج‌داداش حامامی -بازار
- بهیستان قالاسی ماهنیشان‌دا
- میربهاالدین کؤرپۆسۆ
مسجیدلر
- زنگان جومعه مسجیدی
- زیدالکبیر ایمامزاده توربه سی
- سید ایبراهیم ایمامزاده توربه‌سی زنجان
ائولر
- ذوالفقاری سارایی دوزلو کیشیلرین ساخلاندیغی یئر
- دارائی سارایی
هوْتِل‌لر
- بویوک هوْتِل (4 اولدوزلو)
- هوْتِل پارک (3 اولدوزلو)
- هوْتِل سپهر (3 اولدوزلو)
- سپید هوْتِلی (2 اولدوزلو)
- جهانگردی هوْتِلی
سنّتی یئمک‌لر
آرماغان و سوغات لاری
ال ایشلری
هامپالیغینن اکینچیلیک
زنجانین اطراف یر لرین ده عموما سوغان٫ پامادور ٫یرالما
قارپیز نن... اکیلر.
زنجانین آلمایین شلیلی شوهرتلی دی.
زنجانین هولوسی بیر خاص نؤع اوت(بیتکی)دی.
حمل و نقل
قارداشلیق
آدلیم‌لار
چاغداش شاعیر لری
گؤرونتولر
بوُ گۆن شهرده بؤیوک اهالی یاشاییر. زنگان شهرینین طبیعت، تاریخ و دینی باخیمدان ان اهمیت‌لی یئرلری آشاغیداکیلار دیر:
- بیر نئچه مینئرال سوُ بوُلاقلاری؛ - آندوران قوروغو؛ - مؤحتشم زولفاقاری بیناسی؛ - زنگان قالا دیوارلاری؛ - شامیران، سانسیز و ساتی قصرلری؛ - گۆلشن و مایسک کاراوانسارایلاری، قدیم حاماملار؛ - بیر نئچه کؤرپو؛ - قالیجاک و خارمانچ‌سار تاریخی ماغارالار؛ - سید، میرزیی و قولایر جالی مسجیدلری؛ - ایمامزاده سید ایبراهیم.
گؤرونتولر
زنگان داش کاروانسارایی
زنگان جومعه مسجیدی
اوست اؤرتولو بازار
زنگان جومعه مسجیدینین گیریش قاپی‌لاریندان بیری
ایمامزاده ایبراهیم توربه‌سی
مجتهدی زنجانی‌نین توربه‌سی
زنگان‌دا بیر مئیدان
ذوالفقاری ائوی
میربهاالدین کؤرپۆسۆ
.jpg)
زنگانین پانوراماسی
قایناقلار
خاریجی لینکلر
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads