Зеленин Дмитрий Константинович

Дмитрий Константинович Зеленин ( 21 октябрь (2 ноябрь) 1878, Люк, Вятка губернаһы— 31 август 1954, Ленинград) - рус һәм совет этнографы .

Зеленин Дмитрий Константинович
Зат	ир-ат[1]
Гражданлыҡ	Рәсәй империяһы  СССР
Тыуған көнө	21 октябрь (2 ноябрь) 1878[2][3]
Тыуған урыны	Люк[d], Сарапул өйәҙе, Вятка губернаһы, Рәсәй империяһы
Вафат булған көнө	31 август 1954({{padleft:1954|4|0}}-{{padleft:8|2|0}}-{{padleft:31|2|0}})[4][2][3][…] (75 йәш)
Вафат булған урыны	Санкт-Петербург, РСФСР, СССР[1][4]
Һөнәр төрө	антрополог, лингвист, тыуған яҡты өйрәнеүсе, яҙыусы, собиратель народных сказок
Эшмәкәрлек төрө	этнография
Эш урыны	В.Н. Каразин исемендәге Харьков милли университеты Санкт-Петербург дәүләт университеты
Уҡыу йорто	Вятская духовная семинария[d] Император Дерпт университеты
Уҡыусылар	Нина Ивановна Гаген-Торн[d]
Ойошма ағзаһы	СССР Фәндәр академияһы[d] һәм Болгарская академия наук[d]
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре
Зеленин Дмитрий Константинович Викимилектә

Биографияһы

Дмитрий Зеленин Вятка губернаһы Сарапул өйәҙенең Люк ауылында ярлы ғаиләлә тыуған ^[5] . Ул Вятка теология семинарияһын (1898) ^[6] һәм Юрьев университетының тарих һәм филология факультетын тамамлаған (1904).

Хеҙмәттәрен беренсе тапҡыр университетта уҡығанда баҫтыра башлай. Уның рус халыҡ шиғриәте һәм диалекттары буйынса төп әҫәрҙәре 1900-1915 йылдарҙа баҫылып сыға. Уның күпселек әҫәрҙәре тыуған ере менән бәйле, унда ғалим экспедицияға бара, шуның менән бергә Ватка ғилми архив комиссияһы эшендә актив ҡатнашып, яҡташтары менән тығыҙ бәйләнештә тора. Ул «Великорусские говоры с неорганическим и непереходным смягчением задненебных согласных в связи с течениями позднейшей великорусской колонизации» (Санкт-Петербург, 1913) темаһына магистрлыҡ диссертацияһын яҡлай, һәм ул Көнсығыш славяндарҙың этник һәм диалект яғынан дүрт "тармаҡҡа" бүленеүен раҫлай. Был концепцияны "Russische (Ostslavische) Volkskunde" (Лейпциг, 1927) әҫәрендә эшләй, һәм ул "торлаҡ төрө, кейем-һалым һәм тормошоноң үҙенсәлектәре" буйынса бер-береһенә оҡшамаған төньяҡ һәм көньяҡ великорустар араһында "көслө айырманы" билдәләй. Әҫәр беренсе тапҡыр 1991 йылда "Көнсығыш славян этнографияһы" исеме менән баҫтырылған.

1916 йылдан Зеленин Харьков университетының рус теле һәм әҙәбиәте кафедраһын етәкләй.

1925 йылда ул Ленинград университетының этнография кафедраһы профессоры итеп билдәләнә һәм СССР Фәндәр академияһының тейешле ағзаһы итеп һайлана.

Фәнни эшмәкәрлеге

Көнсығыш славян фольклористикаһын үҫтереүҙә Зеленин төҙөгән әкиәт йыйынтыҡтары һәм урыҫ таҡмаҡтарының әһәмиәте, әлеге фольклор жанрының эстетик мөмкинлектәре тураһында фекерҙәре ифрат ҙур роль уйнай. Д.Т. Зелениндың 1914 йылда Петроградта баҫылып сыҡҡан «Великорусские сказки Пермской губернии» йыйынтығы ҡушымтаһында 12 башҡорт әкиәте тупланған^[7].

Зеленскийҙың этнографик эштәре, нигеҙҙә, Көнсығыш славяндарының матди мәҙәниәтенә һәм диндәренә арналған. Уның эштәре СССР-ҙа ғына түгел, сит илдәрҙә лә танылған. 1946 йылда Йәшел Үҙән Болгар академияһының сит ил ағзаһы итеп һайлана.

Бүләктәре

• Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены (06/10/1945)
• миҙалдар

Төп әҫәрҙәре

• Новые веяния в народной поэзии. — М., 1901.
• Н. И. Ильминский и просвещение инородцев. — СПб.: «Русская школа», 1902. — 20 с.
• Песни деревенской молодежи. — Вятка, 1903.
• Отчет о диалектологической поездке в Вятскую губернию. — СПб.: тип. Имп. Акад. наук, 1903. — 189 с.
• Народные присловья и анекдоты о русских жителях Вятской губернии (Этногр. и ист.-лит. очерк). — Вятка: Губ. тип., 1904. — 54 с.
• Кама и Вятка. Путеводитель. — Юрьев, 1904.
• Русская соха, её история и виды 2022 йыл 18 ғинуар архивланған.. — Вятка, 1908
• Великорусские говоры…. — СПб.: Отд. рус. яз. и словесности Имп. Акад. наук, 1913. — XVI, 544 с., 1 л. карт.
• Великорусские сказки Пермской губернии. — Пг., 1914 — 656 c.
• Великорусские сказки Вятской губернии. — Пг., 1915 — 640 c.
• Библиографический указатель русской этнографической литературы о внешнем быте народов России. 1700—1910 гг. — СПб., 1913 — 733 c.
• Очерки русской мифологии. Вып. 1: Умершие неестественной смертью и русалки. — Пг., 1916.
• Russische (Ostslavische) Volkskunde = Русская (восточнославянская) этнография. — Лейпциг, 1927.
• Имущественные запреты как пережитки первобытного коммунизма. — Л., 1934
• Культ онгонов в Сибири. — М.-Л.: 1936
• Тотемы-деревья в сказаниях и обрядах европейских народов. — М.-Л., 1937
• Восточнославянская этнография. 2021 йыл 1 август архивланған. — М.: Наука, 1991. (перевод с немецкого)
• Избранные труды. Статьи по духовной культуре 1901—1913 гг. 2020 йыл 18 февраль архивланған. — М.: Индрик, 1994
• Избранные труды. Очерки русской мифологии. — М.: Индрик, 1995
• Избранные труды. Статьи по духовной культуре 1917—1934 гг. 2020 йыл 18 февраль архивланған. — М.: Индрик, 1999