Саҡат

Саҡат (рус. Сакатово) — Башҡортостандың Баҡалы районындағы ауыл. Ҡамышлытамаҡ ауыл Советы биләмәһе составына инә. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 204 кеше^[2]. Почта индексы — 452661, ОКАТО коды — 80207825002.

Ауыл
Сакатово башҡ. Саҡат
Ил	РәсәйРәсәй
Федерация субъекты	Башҡортостан
Муниципаль район	Баҡалы районы
Ауыл биләмәһе	Ҡамышлытамаҡ ауыл Советы
Координаталар	55°02′21″ с. ш. 53°41′26″ в. д.HGЯO
Халҡы	↘204[1] кеше (2010)
Конфессиональ составы	сөнни мосолмандар
Сәғәт бүлкәте	UTC+6
Почта индексы	452661
Һанлы танытмалар
Автомобиль коды	02, 102
ОКАТО коды	80 207 825 002
ОКТМО коды	80 607 425 106
Картаны күрһәтергә/йәшерергә Сакатово

Географик урыны

• Район үҙәгенә тиклем (Баҡалы): 23 км
• Ауыл советы үҙәгенә тиклем (Ҡамышлытамаҡ): 2 км
• Яҡындағы тимер юл станцияһы (Туймазы): 56 км

Саҡат ауылы Сөн йылғаһы ҡушылдығы Саҡат йылғаһы буйында, район үҙәге Баҡалы ауылынан көньяҡ-көнбайышҡа табан 23 километр һәм Туймазы тимер юл станцияһынан төньяҡҡа табан 56 километр алыҫлыҡта урынлашҡан^[3].

Тарихы

Саҡат ауылына Бәләбәй өйәҙе Ҡырғыҙ улусы башҡорттарының аҫаба ерҙәренә керҙәшлек килешеүе буйынса индерелгән типтәрҙәр нигеҙ һалған. Саҡат ауылы тураһында мәғлүмәт 1786 йылдан билдәле.

1865 йылда 47 хужалыҡта 288 кеше йәшәгән.

Игенселек, малсылыҡ, умартасылыҡ менән шөғөлләнгәндәр. Мәсет булған.

1906 йылда шулай уҡ мәҙрәсә, һыу тирмәне, бакалея кибете теркәлгән^[4].

Халыҡ һаны

Саҡат ауылында башҡорттар (57 %), татарҙар (40 %) йәшәй (2002).

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө	Бөтә халыҡ	Ир-егеттәр	Ҡатын-ҡыҙҙар	Ир-егеттәр өлөшө (%)	Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар)
1906 йыл	520
1920 йыл 26 август	634
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар	646
1959 йыл 15 ғинуар	518
1970 йыл 15 ғинуар
1979 йыл 17 ғинуар
1989 йыл 12 ғинуар	308
2002 йыл 9 октябрь	258
2010 йыл 14 октябрь	204	91	113	44,6	55,4

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.

1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Халыҡ һаны буйынса сығанаҡтар

Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.

• 1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.

Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.

• 1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.

Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.

• 1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)

Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.

• 1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.

Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.

• 1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.

Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.

• 1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
• 2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник.  (рус.)
• Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7

1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.

Бөгөнгө ауыл

Әлеге көндә Саҡат ауылында мәсет бар^[5][6].

Билдәле кешеләре

Хәтер

Урамдары

• Парк урамы (рус.  Парковая (улица)
• Йылға урамы (рус.  Речная (улица)
• Үҙәк урам (рус.  Центральная (улица)
• Мәктәп урамы — (рус.  Школьная (улица)^[7]

.

Тирә-яҡ мөхит

Ер-һыу атамалары

Тауҙар:

Йылғалар, күлдәр:

• Сөн
• Саҡат йылғаһы

Шишмәләр:

Ялан-бесәнлектәр, юл:

Таусыҡтар, түбәләр:

Тарихи ҡомартҡылар: Ҡамышлытамаҡ ауыл Советы биләмәһендә Ҡамышлытамаҡ боронғо ҡәберлеге табылған^[8].

1917 йылғы ауыл хужалығын иҫәпкә алыу карточкалары

Шулай уҡ ҡарағыҙ

• Баҡалы районы
• Ҡырғыҙ

Әҙәбиәт

• Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник. — Уфа: ГУП РБ Издательство «Белая Река», 2007. — 416 с.— ISBN 978-5-87691-038-7. (рус.)
• Асфандияров А. З. История сел и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. Уфа: Китап, 2009. — 744 с. ISBN 978-5-295-04683-4 (рус.)
• Бакалинская земля: история и люди. — Уфа: ГУП РБ УПК, 2010. — 320 с.: ил.(урыҫ.)

Һылтанмалар

• Саҡат // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.
• География Бакалинского района. Природа и население. Учебное пособие для 8 класса
• Карта д. Сакатово. Улицы
• Видео "Сабантуй в Сакаево"
• Фотографии "Здравствуйте, односельчане!" в Сакатово