Стэнфорд университеты

Стэнфорд университеты^[65][66], шулай уҡ Станфорд университеты^{[67][68][69][70]} (ингл.  Stanford University; тулы исеме ингл.  Stanford University Leland Junior, кесе Леланд Стэнфорд исемендәге университет) — АҠШ-тың шәхси тикшеренеү университеты, АҠШ-та һәм донъяла иң абруйлы һәм юғары рейтинглы университеттарҙың береһе. Пало-Альто ҡалаһы янында урынлашҡан (Сан-Францисконан көньяҡтараҡ).

Стэнфорд университеты
ингл. Stanford University[1]
Тармаҡ	Юғары белем
Нигеҙләү датаһы	1885[2][1]
Рәсми атамаһы	Leland Stanford Junior University[1][2]
Эшмәкәрлек төрө	Юғары белем һәм тикшеренеү[d]
Принадлежит к	Stanford Residential & Dining Enterprises[d] һәм Associated Students of Stanford University[d]
Спорт рейтингы	2[3], 2[4], 2[5], 2[6], 2[7], 2[8], 2[9], 2[10], 3[11], 2[12], 2[13], 2[14], 2[15], 3[16], 3[17], 2[18], 2[19], 2[20], 2[21], 2[22], 2[23], 3[24], 5[25], 3[26], 15[27], 7[27], 7[27], 3[27], 2[27], 2[27], 2[27], 2[27], 2[27] һәм 6[27]
Кем хөрмәтенә аталған	Стэнфорд Лиланд мл.[d]
Имя для торговли	Stanford University[28]
Нигеҙләүсе	Леланд Стэнфорд[d][2] һәм Джейн Стэнфорд[d][2]
Етәксе	Марк Тессье-Лавинь[d][29]
Ойошма хеҙмәткәре	John Etchemendy[d][30], Persis Drell[d][30] һәм Марк Тессье-Лавинь[d][29]
Девиз тексы	Die Luft der Freiheit weht
Дәүләт	Америка Ҡушма Штаттары[1][31]
Административ-территориаль берәмек	Стэнфорд[d][1]
Ойошма ағзаһы	ORCID[d][32][33], Федерация цифровых библиотек[d][34], Конференция Pac-12[d], W3C[35][35], Consortium of Social Science Associations[d][36], Dryad[d][37], Orbital Reef University Advisory Council[d][38], Ассоциация американских университетов[d][39][40], Association of American Colleges and Universities[d][41], Американский совет по вопросам образования[d][42], Higher Education Leadership Initiative for Open Scholarship[d][43], Коалиция сетевой информации[d][44], Центр для научных библиотек[d][45], Coalition of Urban and Metropolitan Universities[d][46] һәм Council on Governmental Relations[d][47]
Ағзалар һаны	2219[48]
Классификация Карнеги для вуза	докторские университеты: очень высокая исследовательская активность[d][49], majority graduate[d][49], research doctoral: comprehensive programs, with medical/veterinary school[d][49], four-year, large, highly residential[d][49], arts & sciences plus professions, high graduate coexistence[d][49] һәм four-year, full-time, more selective, lower transfer-in[d][49]
Уҡыусылар һаны	17 246[50]
Совокупные активы	49 933 606 000 $ (30 июнь 2020)[51]
Бойһонған ойошма (филиал)	Stanford Humanities Center, Stanford University[d], Stanford University Mechanical Engineering Department[d], Center for Integrated Facility Engineering, Stanford University[d], Brown Institute for Media Innovation[d], Медицинская школа Стэнфордского университета[d], Max Planck Center for Visual Computing and Communication[d], Stanford Cancer Institute[d][52], Frydman Lab[d][53], Stanford Literary Lab[d][54], Школа гуманитарных и естественных наук Стэнфордского университета[d][55], Stanford University Libraries[d][56], Инженерная школа Стэнфордского университета[d], Гуверовский институт[d], Stanford Transportation[d], Center for International Security and Cooperation[d], Stanford Recreation & Wellness[d], Stanford University Centers and Institutes[d], Stanford Doerr School of Sustainability[d], Center for Advanced Study in the Behavioral Sciences[d], Stanford Office of Religious & Spiritual Life[d], Hasso Plattner Institute of Design[d] һәм Center for Spatial and Textual Analysis[d][57]
Милке	Стэнфорд Стэдиум[d], Stanford Cardinal[d], Stanford Research Park[d], Frenchman's Tower[d], KZSU[d], Klein Field at Sunken Diamond[d], Maples Pavilion[d], Stanford Field[d] һәм Taube Tennis Center[d]
Штаб-фатирҙың урынлашыуы	Стэнфорд[d], Америка Ҡушма Штаттары[58]
Хеҙмәткәрҙәр	16 673 кеше (сентябрь 2020)[51]
Ҡулланылған тел	инглизсә
Бюджет	54 746 302 $[59]
Телгә алынған хеҙмәттәр	Watch Dogs 2[d]
Персонаж-талисман	Stanford Tree[d]
Рәсми асылыу датаһы	1 октябрь 1891[60]
Почта индексы	94305[51]
Рәсми сайт	stanford.edu
Официальный цвет	Ҡыҙыл төҫ[61]
Тип академического календаря	четверть[d][62]
Athletics program	Stanford Cardinal[d]
Доля принятых абитуриентов	0,05
Эндаумент	28 948 111 000 $[51], 36 300 000 000 $[63] һәм 37 800 000 000 $[63]
Социаль селтәрҙә күҙәтеүселәр	984 457
Admission yield rate	0,68[51]
WordLift URL	data.thenextweb.com/tnw/…[64]
Ойошма хеҙмәткәрҙәре категорияһы	Категория:Преподаватели Стэнфордского университета[d]
Стэнфорд университеты Викимилектә

Стэнфорд университетының кампусы (ҡаласығы)

Ҡыҫҡаса характеристика

Стэнфордта АҠШ-тан һәм бөтә донъянан 7000-дән ашыу студент һәм 9000-дән ашыу аспирант уҡый. Уҡытыу күп кенә факультеттарҙа алып барыла (тулы исемлеген ҡарағыҙ), улар араһында юридик, медицина, техник, музыкаль һәм башҡалар. Структураһына шулай уҡ төрлө мәктәптәр (Стэнфорд юғары бизнес мәктәбе кеүек) һәм фәнни-тикшеренеү үҙәктәре (CCRMA кеүек) инә. Университет Кремний үҙәнендә урынлашҡан. Уны тамамлаусылар Hewlett-Packard, Electronic Arts, Sun Microsystems, Nvidia, Yahoo!, Cisco Systems, Silicon Graphics һәм Google кеүек компаниялар ойошторалар.

Стэнфорд студенттары 36 спорт төрө буйынса ярыштарҙа ҡатнашалар^[71], ә университет үҙе ике шәхси университеттарҙың береһе булып тора, улар Pacific-12 конференцияһының беренсе футбол дивизионында ярышалар. Университетта спорт программаһы эшләгән осорҙа, уның студенттары NCAA-ның 105 чемпион титулын яулай, был бөтә уҡыу йорттары араһында икенсе күрһәткес булып тора^[72].

Университет Стэнфорд фәнни-тикшеренеү паркы тип аталған фәнни-сәнәғәт территориаль комплексты үҙ эсенә ала.

Тарихы

Стэнфордҡа тимер юл магнаты, АҠШ-тың сенаторы һәм Калифорнияның элекке губернаторы Леланд Стэнфорд һәм уның ҡатыны Джейн Стэнфорд нигеҙ һала. Университет уларҙың берҙән-бер улы (кинйә), 1884 йылда вафат булған һәм 16 йәшен тултыра алмаған Леланд Стэнфорд хөрмәтенә аталған. Стэнфордтар университетты үҙҙәренең берҙән-бер улына бағышларға ҡарар итәләр, һәм Леланд ҡатынына: «Калифорния балалары беҙҙең балаларыбыҙ булыр» тип әйтә.

Сенатор һәм миссис Стэнфорд Гарвард университеты президенты Чарлз Элиотҡа киләләр (Charles Eliot) һәм унан Пало-Альтола икенсе Гарвардты төҙөү өсөн күпме аҡса кәрәк булыр ине тип һорайҙар. Элиот 5 миллион доллар суммаһын атай. Әммә Корнелл университеты президенты Э. Д. Уайтҡа Стэнфордтың тәүге ректоры булырға тәҡдим иткәс, ул итәғәтле баш тарта^[73][74]. Бының урынына Э. Д. Уайт уларға Дэвид Старр Джорданды, үҙенең элекке студенты һәм Индиан университеты президентын тәҡдим итә. Һөҙөмтәлә, үрмәле гөл Лигаһы лидерҙарына ике тапҡырға күберәк эш хаҡы тәҡдим иткән булһалар ҙа, Стэнфордтар ошо кандидатурала туҡталалар^[75].

Яңы университеттың Дэвид Джордан һайлаған девизы ошолай яңғырай: «Die Luft der Freiheit weht» (Азатлыҡ елдәре иҫә) — Ульрих фон Гуттендан өҙөк. Был девизға бигерәк тә Беренсе Бөтә донъя һуғышы башланғас, немец телендә әйтелгән бөтә һүҙҙәр ҡабул ителмәгәндә, шикләнеп ҡарайҙар. Шул саҡта университет был девиз рәсми түгел тип иғлан итә^[76].

Университетта Филип Зимбардо Стэнфорд төрмә тәжрибәһе үткәрә^[77].

Рейтингы

2011 йылда Стэнфорд университеты донъя университеттары Академик рейтингында икенсе позицияны биләй^[78], Forbes версияһы буйынса АҠШ-тың иң яҡшы юғары уҡыу йорттары рейтингында бишенсе урында^[79], Washington Monthly баҫмаһы милли рейтингында дүртенсе урынға сыҡҡан^[80] һәм U. S. News & World Report рейтингында бишенсе урында^[81].

2018 йылда Стэнфорд университеты Reuters агентлығының донъяның иң инновацион университеттары рейтингында дүртенсе тапҡыр беренсе урынды биләй^[82].

Әҙәбиәт

• Margo Davis: The album Stanford: a history photographic, 1895—1945. Stanford Univ., Stanford, Calif. 1989, ISBN 0-8047-1639-0.
• Leslie Stuart W.: Cold Science and The American War: The Military-Industrial-Academic MIT and at Complex Stanford. Columbia University Press, New York [u. a] 1993, ISBN 0-231-07958-3.
• Rebecca Lowen S.: University Creating Cold the War: The of Stanford Transformation. Press University of California, Berkeley 1997, ISBN 0-520-20541-3.