Үҙән

Үҙән (йылға үҙәне) — ғәҙәттә һыу буйҙарында эрозия арҡаһында барлыҡҡа килә.Йылға һыуы ярҙарҙы ашай-ашай йырын, үҙән хасил итә^[1]

Үҙән

Үҙән Викимилектә

Үҙәндәр ғәҙәттә тотош системалар барлыҡҡа килтерә; бер үҙәндән икенсеһе асыла, уныһынан - өсөнсөһө һ.б. - был аҡҡан һыу йырҙаһы буйлап икенсе сығанаҡҡа ҡойғанса дауам итә.

Үҙәндәрҙең ҡоролошо

Киҫелештә V-рәүешле профиль барлыҡҡа килтелгән үҙән

Гидрологтар, геологтар һәм геоморфологтар үҙәндәрҙең ошондайтөп элементтарын билдәләй^{[2][3][4][5][6][7][8]}:

• битләү —үҙәнде ҡабырғаларынан сикләгән ер өҫтө
• төп  — үҙәндең иң түбән һәм ярайһы тигеҙ урыны, ул һөҙәклектәрҙең итәге араһында урынлашҡан була.
• битләүҙәрҙең итәге  — һөҙәклектәрҙең үҙән төбө менән сикләшкән урындары
• ҡалҡыу — үҙән битләүҙәренең шул урындағы ер менән сикләшкән урыны
• террасалар — сағыштырмаса горизонталь майҙансыҡтар, улар хәҙерге үҙән төбөндә төрлө бейеклектә урынлашҡан була.

Яңы үҙәндәрҙең төбө ҙур булмай, ә битләүҙәр йылғаға килеп етә, бер үк ваҡытта яр хасил итә

Шулай уҡ ҡара

• Каньон
• Тарлауыҡ