GPS

Ҡалып:Система спутникового позиционирования GPS (ингл. Global Positioning System — глобаль позиция билдәләү системаһы, Джи Пи Эс тип уҡыла) — араны, ваҡытты һәм WGS 84 бөтә донъя координаттар системаһында объекттың урынын билдәләүсе навигацияның спутник системаһы. Һауа торошона ҡарамай Ерҙә бар нөктәләрҙә лә объекттың (полюсҡа яҡын ерҙәрҙән тыш) һәм ер тирәләй космос киңлегендә урынын, йүнәлешен һәм тиҙлеген билдәләү мөмкинлеген бирә. АҠШ оборона министрлығы тарафынан эшләнгән һәм ҡулланылыусы система, хәҙерге ваҡытта башҡа маҡсаттарҙа ла ҡулланыла — тик навигатор йәки башҡа GPS-тотоусы аппарат (мәҫәлән, смартфон) ҡына кәрәк.

GPS
Дәүләт	Америка Ҡушма Штаттары
Хеҙмәтләндереүсе	Космические силы США[d]
Рәсми сайт	gps.gov
ACM коды (2012)	10011559
GPS Викимилектә

Системаны ҡулланыуҙың төп принцибы— навигация спутнигының синхронлаштырылған сигналын ҡулланыусы антеннаһы тарафынан ҡабул итеүҙең ваҡытын бер нисә тапҡыр үлсәп, объекттың урынын билдәләү.Өс киңлектәге координаттарҙы билдәләү өсөн GPS- алғысҡа дүрт тигеҙләмә кәрәк: «расстояние равно произведению скорости света на разность моментов приёма сигнала потребителем и момента его синхронного излучения от спутников»: ${\displaystyle |\mathbf {r} -\mathbf {a} _{j}|=c(t_{j}-\tau )}$.

Здесь:

${\displaystyle \mathbf {a} _{j}}$ — радиус-вектор ${\displaystyle {j}}$-го спутника,

${\displaystyle t_{j}}$ — момент времени приёма сигнала от ${\displaystyle {j}}$-го спутника по часам потребителя,

${\displaystyle \tau }$ — неизвестный момент времени синхронного излучения сигнала всеми спутниками по часам потребителя,

${\displaystyle c}$ — скорость света,

${\displaystyle \mathbf {r} }$ — неизвестный радиус-вектор потребителя.