![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f7/Golden_Horde_flag_1339.svg/langba-640px-Golden_Horde_flag_1339.svg.png&w=640&q=50)
Оло Урҙа
From Wikipedia, the free encyclopedia
Оло Урҙа (Бөйөк Урҙа; татар. Улуг улус - татар ханлығын (орда, улус) билдәләү өсөн урта быуат сығанаҡтарында һәм хәҙерге заман историографияһында файҙаланылған термин. Ул Алтын Урҙаның (Джучи улусы) ҡалдыҡтары булып торған, унан һуң, XV быуат урталарында һәм башҡа ханлыҡтарҙа (орд) айырылған. Ҡазан (1438 йыл); Ҡырым (1441 йыл); Ағиҙел Урҙаһы (1428 йыл); Башҡалар.
Оло Урҙа | |
Флаг | |
![]() | |
Нигеҙләү датаһы | 1433 |
---|---|
Рәсми тел | Ҡыпсаҡ телдәре |
Административ үҙәк | Новый Сарай[d] |
Идара итеү формаһы | монархия |
Алдағы | Алтын Урҙа |
Тәртип буйынса һуңыраҡ килеүсе | Нуғай Урҙаһы, Ҡырым ханлығы һәм Ҡазан ханлығы |
Ғәмәлдән сыҡҡан дата | 1502 |
![]() |
Тәүҙә Оло Урҙа составына Днестр һәм Волга йылғалары араһындағы ерҙәр (далалар), 1456 йылда Молдавияға Османдар буйһонғандан һуң Волга һәм Днепр йй. араһындағы ерҙәр, шул иҫәптән Кавказ алды дала (Нучузия) ингән. Татар ҡәбиләләренән торған урҙа халҡы 300 000-гә яҡын кеше (башлыса күрше ерҙәргә сапҡындар, күсмә малсылыҡ менән шөғөлләнгән) иҫәпләнгән, ул примитив игенселек менән бергә алып барылған. Төп халыҡ татарҙар була. Ҙур Урҙа Замандаштары уны һис тә Алтын Урҙанан айырылмай, ә хандар элекке Жуси улусының барлыҡ тартар (татар) дәүләттәре сиктәрендә үҙен юғары хаким итеп һанай. Оло Урҙа биләмәһенә Дон һәм Волга буйы, Түбәнге Волга буйы һәм Төньяҡ Кавказ далалары араһындағы ерҙәр инә. Баш ҡалаһы - Һарай-Берке («Яңы һарай» йәки «Дворец Берке»). Ҙур Урҙаның тәүге ханы булып Сыңғыҙхан нәҫеле, Туҡтамыштың ейәне Сәйид Әхмәд I иҫәпләнә.