Ізьнік

Ізьнік, колішняя Нікея — старажытны і сярэдневяковы горад Малой Азіі, разьмешчаны ў паўднёва-заходняй частцы сучаснай Турэччыны.

Ізьнік
турэц. İznik
Краіна:	Турэччына
Правінцыя:	Бурса
Плошча:	753 км²
Насельніцтва:	▲44 236 чал. (2022)
Паштовы індэкс:	16x
Геаграфічныя каардынаты:	40°25′44″ пн. ш. 29°43′10″ у. д.
Ізьнік на мапе Турэччыны Ізьнік
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
http://www.iznik.bel.tr

Назва

Назва Ізьнік паходзіць ад старой назвы горада Нікея. Згодна з агульным правілам пераўтварэньня ў той пэрыяд, назва Isnikea перайшла ў турэцкае Iznik шляхам даданьня суфікса да грэцкай назвы, яка азначае «ўнутры сьцяны»^[1].

Гісторыя

Больш падрабязна пра гісторыю горада ў даасманскія часы гл. у артыкуле Нікея (Бітынія) У 1331 годзе Архан I захапіў горад, і на кароткі час ён стаў сталіцай Асманскага эмірата, які пашыраўся^[2]. Вялікі храм Сьвятой Сафіі ў цэнтры горада быў ператвораны ў мячэт і стаў называцца Арханскай мячэцьцю^[3]. Побач былі пабудаваны мэдрэсэ (духоўная школа) і хамам (лазьня)^[4]. У 1334 г. Архан пабудаваў яшчэ адну мячэць і імарэт (суповую кухню) каля брамы Yenіşeh Kapısı на паўднёвым баку горада.

Арабскі падарожнік Ібн Батута наведаў горад у 1331 годзе, неўзабаве пасьля захопу горада Арханам І^[5]. Паводле іншых зьвестак, ён быў у горадзе паміж 1334 і 1339 гг^{[6][удакладніць!]}. Паводле яго, горад быў у руінах, населены невялікай колькасьцю людзей, якія знаходзіліся на службе ў султана. Каля гарадзкіх сьцен былі сады, кожны дом быў акружаны садам. У горадзе вырошчвалі садавіну, грэцкія арэхі, каштаны й салодкі вінаград^[6][7][8].

Перапіс 1520 г. зафіксаваў 379 мусульманскіх і 23 хрысьціянскія сем’і, у той час як у 1624 г. зафіксавана 351 мусульманская й толькі 10 хрысьціянскіх сем’яў. Зыходзячы зь пяці членаў кожнай сям’і, гэтыя лічбы паказваюць, што насельніцтва складала каля 2000 чалавек.

У XVIII—XIX стагодзьдзях колькасьць жыхароў была амаль аднолькавай. Увогуле, калі бізантыйскі горад, паводле ацэнак, налічваў 20-30 тысячаў насельніцтва, то ў часы Асманскай імпэрыі горад ніколі ня быў квітнеючым. Падарожнікі апісвалі горад несуцяшальна. Так, італьянскі археолаг Даменіка Сесьціні пасьля свайго візыту ў Ізьнік у 1779 годзе пісаў пра Ізьнік як пра закінуты горад без жыцьця, без шуму й без руху^[6][9]. У 1797 годзе Джэймс Далауэй апісаў Ізьнік як «няшчасную вёску»^[6][10].

Значная частка горада была разбурана ў 1921 годзе падчас грэка-турэцкай вайны (1919—1922), большасьць насельніцтва стала бежанцамі. Шмат гістарычных будынкаў было пашкоджана альбо разбурана^[11].

У 1930 годзе горад быў далучаны да правінцыі Бурса.

Насельніцтва

Паводле зьвестак TUІK на 2020 год, насельніцтва муніцыпалітэта складае 44 102 чалавекі.