Аляксандар Ульянаў (дыплямат)

Алякса́ндар Улья́наў (30 лістапада 1901, Менск — 26 лістапада 1937, Масква) — агент савецкіх карніцкіх органаў, вядомы сваёй дзейнасьцю супраць беларускага нацыянальнага руху.

Вікіпэдыя мае артыкулы пра іншых асобаў з прозьвішчам Ульянаў (неадназначнасьць).

Аляксандар Ульянаў
Дата нараджэньня	30 лістапада 1901(1901-11-30)
Месца нараджэньня	Менск, Расейская імпэрыя
Дата сьмерці	26 лістапада 1937(1937-11-26) (35 гадоў)
Месца сьмерці	Масква, СССР
Месца пахаваньня	Данскія могілкі[d]
Занятак	шпіён
Месца працы	Аб’яднаная дзяржаўная палітычная ўправа пры СНК СССР[d]

Біяграфія

Юнацтва, пачатак кар’еры

Нарадзіўся ў 1901 годзе ў Менску ў сям’і ўрача.

У 1917—22 гадах — чалец партыі эсэраў. У 1919 годзе арыштаваны польскімі ўладамі, аднак неўзабаве вызвалены. У 1922 годзе ўступіў ва УКП(б).

У 1922—23 гадах — намесьнік упаўнаважанага Наркамату зьнешняга гандлю БССР. З 1924 году — дырэктар Паўднёвага аддзяленьня трэсту «Лесбел» у Крыме, пазьней упраўляючы яго аддзяленьнем у Латвіі.

Дзейнасьць супраць беларускага руху

У 1925—27 гадах — на дыпляматычнай працы ў Польшчы: аташэ, дарадца паўнамоцнага прадстаўніцтва СССР, в.а. пасла СССР. Верагодна, ужо будучы на той момант супрацоўнікам ДПУ БССР^[1], увайшоў у давер да дзеячоў беларускай палітычнай эміграцыі з мэтай «разлажэньня» беларускага руху^[1].

Па даручэньні ЦК КП(б)Б удзельнічаў у падрыхтоўцы «Другой Усебеларускай канфэрэнцыі» (Бэрлін, 1925), на якой прынята рашэньне пра спыненьне існаваньня Ўраду Беларускай Народнай Рэспублікі і прызнаньне Менску адзіным цэнтрам нацыянальна-дзяржаўнага адраджэньня Беларусі^[1].

Арганізоўваў вяртаньне ў БССР дзеячаў беларускага нацыянальнага адраджэньня, якія потым сталі ахвярамі савецкага тэрору, у тым ліку Аляксандра Галавінскага, Уладзімера Пракулевіча, Лявона Зайца і Аляксандра Цьвікевіча^[1].

У 1925 г. садзейнічаў стварэньню Беларускай сялянска-работніцкай грамады, арганізоўваў фінансаваньне дзейнасьці гэтай і іншых беларускіх структураў у Польшчы, у тым ліку просавецкіх прапагандысцкіх выданьняў, грошы на дзейнасьць якіх паступалі з СССР^[1].

Пазьнейшае жыцьцё. Арышт, расстрэл

У 1928—31 гадах — упаўнаважаны Наркамату замежных спраў пры СНК БССР у Менску, потым працаваў у Наркамаце зьнешняга гандлю СССР у Маскве, гандлёвым прадстаўніком у Чэхаславаччыне.

Арыштаваны 24 траўня 1937 году. Асуджаны Ваеннай калегіяй Вярхоўнага Суда СССР 26 лістапада 1937 году за «здраду радзіме» і як «чалец контрарэвалюцыйнай арганізацыі» да найвышэйшай меры пакараньня. Расстраляны і пахаваны на Данскіх могілках праз некалькі гадзін пасьля прыгавору. Рэабілітаваны Вайсковай калегіяй Вярхоўнага Суда СССР 30 чэрвеня 1956 году^[2].