Антон Цайлінгер

Антон Ца́йлінгер (па-нямецку: Anton Zeilinger; нар. 20 траўня 1945 году) — аўстрыйскі квантавы фізык і ляўрэат Нобэлеўскай прэміі ў галіне фізыкі 2022 году^[9]. Працуе прафэсарам фізыкі ў Венскім унівэрсытэце і ёсьць старэйшым навукоўцам Інстытута квантавай оптыкі і квантавай інфармацыі Аўстрыйскай акадэміі навук^[10]. Большасьць ягоных дасьледаваньняў тычыцца асноўных аспэктаў і спосабаў прыкладаньня квантавай заблытанасьці.

Антон Цайлінгер
па-нямецку: Anton Zeilinger
Дата нараджэньня	20 траўня 1945(1945-05-20)[1][2] (80 гадоў)
Месца нараджэньня	Рыд-ім-Інкрайс[d], Верхняя Аўстрыя, Аўстрыя[3]
Месца вучобы	Венскі ўнівэрсытэт (1971)[4]
Занятак	фізык, квантавы фізік, прафэсар унівэрсытэту, пісьменьнік-дакумэнталіст
Навуковая сфэра	квантавая фізыка
Месца працы	Венскі тэхнічны ўнівэрсытэт[5] Масачусэцкі тэхналягічны інстытут[5] Мюнхэнскі тэхнічны ўнівэрсытэт[d][5] Інсбруцкі ўнівэрсытэт[5] Венскі ўнівэрсытэт[5] Аўстрыйская акадэмія навук[d][5]
Сябра ў	Нямецкая акадэмія навук Леапальдына[d], Аўстрыйская акадэмія навук[d], Француская акадэмія навук, BBAW[d], Еўрапейская акадэмія навук і мастацтваў[d], Нацыянальная акадэмія навук ЗША, Сэрбская акадэмія навук і мастацтваў, Эўрапейская акадэмія[6], Каталіцкае акадэмічнае брацтва Марка-Данубія[d], Вучонае таварыства Славакіі[d][7] і Турынская акадэмія навук[d][8]
Навуковы кіраўнік	Гэльмут Раўх[d]
Узнагароды	мэдаль Ісака Ньютана[d] (2008) міжнародная прэмія караля Фэйсала ў галіне навукі[d] (2005) мэдаль Вільгэльма Экснэра[d] (2005) прэмія Вольфа ў галіне фізыкі[d] (2010) ганаровы доктар Бэрлінскага ўнівэрсытэту імя Гумбальта[d] (2005) мэдаль Лёрэнца Окена[d] (2004) лекцыя імя Вольфганга Паўля[d] (2007) ганаровы доктар Гданьскага ўнівэрсытэту[d] сябра Амэрыканскага фізычнага таварыства[d] навуковая прэмія гораду Вены[d] (2000) мэдаль таварыства «Ўранія»[d] (2013) прэмія кардынала Ініцэра[d] doctor honoris causa of the University of Innsbruck[d] (2022) Clarivate Citation Laureate[d] (2011) Johannes Kepler Award[d] сябра Амэрыканскай асацыяцыі разьвіцьця навукі[d] (2012) ганаровы грамадзянін Вены[d] (2024)
Антон Цайлінгер у Вікісховішчы

У 2007 годзе Цайлінгер атрымаў мэдаль Ісака Ньютана лёнданскага Інстытута фізыкі за свой піянэрскі канцэптуальны і экспэрымэнтальны ўнёсак у пачатак квантавай фізыкі, які стаў базісам дзеля хутка разьвіванай вобласьці квантавай інфармацыі^[10][11]. У кастрычніку 2022 году быў узнагароджаны Нобэлеўскай прэміяй ў галіне фізыкі, сумесна з Аленам Аспэ і Джонам Клаўзэрам за выдатную працу, зьвязаную з экспэрымэнтамі з зблытанымі фатонамі, выяўленьне парушэньня няроўнасьці Бэла і наватарства ў квантавай інфарматыцы^[12][13]. Ён паказаў, як квантавая заблытанасьць можа выкарыстоўвацца, напрыклад, для тэлепартацыі інфармацыі ад адной субатамнай часьціцы да іншай^[14].