Марыя Ст’юарт (п’еса)

Мары́я Ст’ю́арт (па-нямецку: Maria Stuart) — аналітычная трагедыя Фрыдрыха Шылера ў пяці дзеях. Сюжэт п’есы заснаваны на гісторыі жыцьця шатландзкае каралеўны Марыі Ст’юарт.

Марыя Ст’юарт
Maria Stuart
Тытульны аркуш выданьня 1801 году
Жанр:	трагедыя
Аўтар:	Фрыдрых Шылер
Мова арыгіналу:	нямецкая
Год напісаньня:	1800
Публікацыя:	1801
Электронная вэрсія
Вікікрыніцы зьмяшчаюць поўны тэкст гэтага твору

Работа над творам была пачатая ў чэрвені 1779 году. У траўні году былі скончаныя першыя чатыры дзеі трагедыі. Над апошняй пятай дзеяй Шылер працаваў у адасобленым замку Этэрсбург і здолеў скончыць твор сёлета 9 чэрвеня. Тэатральная прэм’ера «Марыі Ст’юарт» адбылася 14 чэрвеня 1800 году на сцэне Ваймарскага тэатра. У 1801 г выйшлі першыя два кніжныя выданьні гэтае п’есы^[1].

Крыніцы

Сярод крыніцаў, якія Шылер выкарыстоўваў для вывучэньня гісторыі Ангельшчыны маюцца працы на ангельскай, нямецкай, францускай і лацінскай мовах:

• лацінамоўнае сачыненьне ангельскага гісторыка Ўільяма Кэмдэна — «Аналы валадарыньня Лізабэты» (1615)
• кніга францускага гісторыка Брантома — «Жыцьцё вядомых жанчынаў» (фр. Vie des dames illustres)
• двухтомнае выданьне шатляндзкага гісторыка Ўільяма Робэртсана — «Гісторыя Шатляндыі» (анг. The history of Scotland)
• сачыненьне Ёгана Вільгельма Архенгольца — «Гісторыя Лізабэты, каралевы ангельскай»

У характарыстыцы эпохі рэфармацыі і контррэфармацыі, асабліва ў характарыстыцы Марыі Сьцюарт і ў адзнакі ролі Лізабэты ў сьмяротным пакараньні шатландзкае каралеўны, Шылер абапіраўся на гістарычную працу Ёгана Вільгэльма Архенгольца^[2]. Некаторыя спрэчныя моманты ў біяграфіі шатляндзкае каралеўны Шылер прыняў у асьвятленьні менавіта Архенгольца. Так, у Шылера Марыя вінаватая ў забойстве мужа, але ня мае дачыненьня да змовы Бабінгтона. Яе захапленьне графам Ботвэлем успрымаецца, як гістарычны факт, у той час як францускі гісторык Брантом лічыць чуткі аб гэтай палкасьці Марыі няслушнымі.

Акрамя таго, Шылер уводзіць у сваю драму тры негістарычных факта: каханьне Лейстэра і Марыі, змову Морцімэра з мэтай гвалтоўнага разьняволеньня Марыі з турмы і сустрэчу Марыі зь Лізабэтай^[3].

Асобы

На баку Лізабэты Лізабэта, каралева Ангельшчыны Ўільям Сэсіль, барон Бэрлі, вялікі лорд-скарбахавальнік Граф Кент Вільям Дэвісан, дзяржаўны сакратар Эм’яс Полет, рыцар, ахоўнік Марыі Дрэджэн Друры, другі ахоўнік Марыі

На баку Марыі Марыя Ст’юарт, каралева Шатляндыі, у ангельскай турме Мортымэр, пляменьнік Полета О’Кэлі, сябар Морцімера Мэльвіль, пакаёвы слуга Марыі Ганна Кенэдзі, карміцелька Марыі Маргарыта Кэрл, пакаёўка Марыі

Іншыя Робэрт Дэдлі, граф Лейстэр Джордж Толбат, граф Шрусбэры Граф Абэпін, францускі пасол Граф Бэльеўр, надзвычайны пасол Францыі Бэргаэн, ўрач Марыі Шэрыф графства Афіцэр каралеўскае варты Францускія і ангельскія кавалеры Варта Прыдворныя кавалеры каралевы Ангельшчыны Слугі і служанкі каралева Шатляндыі