Роджаныя пад Сатурнам

«Роджаныя пад Сатурнам» — раман Віктара Вальтара, напісаны ў 1920-х і ўпершыню апублікаваны ў 1991—1992 у газэце «Голас Радзімы», які апісвае жыцьцё беларускай дыяспары ў Празе 1920-х.

Роджаныя пад Сатурнам
Жанр:	раман
Аўтар:	Віктар Вальтар
Мова арыгіналу:	беларуская
Год напісаньня:	1920-я
Публікацыя:	1991—1992

Гісторыя публікацыі

Адзін рукапісны асобнік патрапіў у Цэнтральную навуковую бібліятэку Акадэміі навук Летувы, адкуль Нацыянальны навукова-асьветны цэнтар імя Ф. Скарыны замовіў мікрафільм рукапісу (цяпер захоўваецца ў Навуковай бібліятэцы НАН Беларусі)^[1]. У пачатку 1930-х раман «Роджаныя пад Сатурнам» быў перапісаны некалькімі вучнямі Дзьвінскай беларускай гімназіі^[2]. Яшчэ ў 1932 годзе часопіс «Беларуская школа ў Латвіі» ў пятым нумары паведамляў аб падрыхтоўцы да выданьня рамана, і запрашаў яго падтрымаць, але сродкаў не знайшлося^[2]. Толькі ў 1991—1992 гг. сем з паловай месяцаў з нумара у нумар рэдакцыя «Голасу Радзімы» знаёміла сваіх чытачоў з раманам Віктара Вальтара^[3].

Аўтабіяграфічнасьць

Раман «Роджаныя пад Сатурнам» у многім гісторыка-аўтабіяграфічны^[1]. У сюжэце паўстаюць буйныя тагачасныя дзеячы Беларускай Народнай Рэспублікі, якія знайшлі сталы прытулак у Чэхаславаччыне — П. Крачэўскі, Т. Грыб, Я. Станкевіч і П. Вяршынін. У асобе галоўнага героя твора Пётры Тугоўскага аўтар увасобіў некаторыя аўтабіяграфічныя рысы.

Праблематыка

На думку А. Пашкевіча, В. Вальтар, узьнімаючы праблемы, характэрныя для расейскай клясычнай літаратуры (Ф. Дастаеўскі, І. Тургенеў), з ідэйным патасам дапісваў мастацкія старонкі беларускай прозы 1920-х гг. — на агульнафілязофскае накладваў нацыянальную праблематыку^[2]. Як адзначае дасьледнік, у эпізодах рамана бачыцца ўплыў гістарычнай аповесьці «Лябірынты» Вацлава Ластоўскага: скіраванасьць на вывучэньне эзатэрычных, астральных праяваў жыцьця^[2]. Галоўная думка да якой прыводзіць аўтар чытача: карысным грамадзтву можа быць толькі шчасьлівы чалавек^[2].