Старажытнажыдоўская мова

Старажытнажыдоўская мова, старажытнагабрэйская мова або біблейскі іўрыт — першая мова жыдоў, распаўсюджаная ў Старажытным Ізраілі (Ханаан, (па-старагэбрайску: אֶרֶץ כְּנַעַן‎ — краіна Ханаанская; па-старагэбрайску: אֶרֶץ יִשְׂרָאֵל‎ — краіна Ізраільская). На працягу 1-га тысячагоддзя да н. э. была як у вусным, так і ў пісьмовым ужытку, выйдучы пасля з вуснага ўжываньня^[1]. Асноўным помнікам старажытнажыдоўскай мовы зьяўляецца габрэйскае Святое Пісаньне (Танах, Стары Запавет), акрамя яго захаваліся нешматлікія эпіграфічныя тэксты і фрагменты Кнігі Прамудрасьці Ісуса, сына Сірахава^[2].

Сучасны іўрыт зьяўляецца штучна адроджанай формай старажытнажыдоўскай мовы^[3].

Пісьменнасьць

Алфавітам старажытнагабрэйскай мовы служыла паліягабрэйскае пісьмо, вельмі блізкае да фінікійскага, найстаражытнейшага альфабэту ў сьвеце. Паліягабрэйскае пісьмо выкарыстоўвалася да апошніх стагодзьдзяў 1-га тыс. да н. э., калі было выцеснена г. зв. «квадратным», ці «асырыйскім», пісьмом, якое ўжо ўжывалася да гэтага часу для арамэйскіх моў. Менавіта гэта пісьмо вядома цяпер як габрэйскае пісьмо.

Уласна ж паліягабрэйскае пісьмо захавалася ў некалькі перайначанай форме ў самарыцяне, якія выкарыстоўваюць гэта г. зв. самарыцянскае пісьмо выключна для сакральных мэт.

Глядзіце таксама

• Габрэйскія мовы
• Іўрыт