Юдэнфрай

Юдэнфрай (ням. judenfrei — «вольны ад габрэяў») — тэрмін у Трэцім райху у часы Галакосту, які азначаў пэўную тэрыторыю, вольную ад прысутнасьці габрэяў.^[1] Хаты, вёскі, гарады і раёны абвяшчаліся «юдэнфрай» пасьля таго, як яны былі этнічна ачышчаныя ад габрэяў.

Прымацаваная шыльда на сынагозе ў Быдгашчы, што сьведчыць: «Гэты горад вольны ад габрэяў».

Калі тэрмін «юдэнфрай» выкарыстоўваўся ў сэнсе «вызваленьня» тэрыторыі ад жыдоў, то іншы тэрмін, юдэнрайн (ням. judenrein), азначаў зьнішчэньне нават падазроных на прыналежнасьць да габрэяў.^[2]

Тэрыторыі, абвешчаныя «юдэнфрай»

• Гельнгаўзэн, Нямеччына — 1 лістапада 1938 у прапагандысцкай газэце «Kinzigwacht» пасьля зачыненьня гельнгаўзэнскай сынагогі, што вымусіла габрэяў пакінуць горад.^[3]
• Акупаваны Быдгашч (Польшча) — у сьнежні 1939.
• Акупаваны Люксэмбург — у прэсе, 17 кастрычніка 1941.^[4]
• Акупаваная Эстонія — сьнежань 1941.^[5] Пра «юдэнфрай» абвешчана на Ванзэйскай канфэрэнцыі 20 студзеня 1942.^[6]
• Акупаваны Бялград — жнівень 1942.^[7][8]
• Вена — абвешчаная Алоізам Брунэрам «юдэнфрай» 9 кастрычніка 1942.
• Бэрлін — 19 траўня 1943.^[9]