Mark IV

Mark IV (Mk IV) — брытанскі цяжкі танк часоў Першай сусьветнай вайны. Як і папярэднія брытанскія танкі, выпускаўся ў дзьвюх мадыфікацыях, якія адрозьніваюцца паміж сабой узбраеньнем: «самец» (па-ангельску: male) — са зьмяшаным гарматна-кулямётным узбраеньнем і «самка» (па-ангельску: female) — з чыста кулямётным ўзбраеньнем.

Mark IV
Тып танка:	цяжкі танк
Краіна-вытворца:	Вялікабрытанія
Павозка (экіпаж), чал.:	8
Гісторыя:
Час эксплюатацыі:	1916—1925
Выкарыстаньне:	Вялікабрытанія
Войны і канфлікты:	Першая сусьветная вайна
Гісторыя вытворчасьці:
Гады вытворчасьці:	1916—1917
Усяго выраблена:	1015
Памеры:
Даўжыня, мм:	7930
Шырыня, м:	3900 («самец») 3300 («самка»)
Вышыня, м:	2610
Клірэнс, м:	406
Браня:
Тып брані:	стальная
Лоб корпусу, мм:	16
Борт корпусу, мм:	12
Дах корпусу, мм:	8
Узбраеньне:
Марка гарматы і калібр:	2 × 57-мм (6-фнт) «Гочкіс» L/23 («самец»)
Тып гарматы:	наразная
Боекамплект гарматы:	332 («самец»)
Кулямёт:	4 × 7,7-мм «Льюіс» («самец») 5-6 × 7,7-мм «Льюіс» («самка»)
Тэхнічныя характэрыстыкі:
Тып рухавіка:	«Даймлер», бэнзінавы, карбюратарны, 6-цаліндравы, вадкаснага ахалоджваньня
Магутнасьць рухавіка, к.с.:	125 (пры 1000 аб./хв)
Хуткасьць па шашы, км/г:	6,4
Запас ходу, км:	54
Пераадольваемы ўздым, адс.:	30
Пераадольваемая сьценка, м:	1,2
Пераадольваемы роў, м:	3,0
Пераадольваемы брод, м:	0,6
Выявы ў Вікісховішчы

Гісторыя стварэньня

Танк Mk IV зьяўляўся разьвіцьцём галіны ангельскіх цяжкіх танкаў. У яго канструкцыю ўнесьлі паляпшэньні, прадыктаваныя баявым вопытам: таўшчыню бартавой броні павялічылі з 6 да 12 мм, а даху — да 8 мм, што падвысіла абарону экіпажа ад бранябойных куль. На танках Mk IV упершыню зьявіліся кулямёты «Льюіс», якія мелі паветранае астуджэньне ствала замест вадзянога, як у кулямётаў «Вікерс». Аднак новыя кулямёты хутка пераграваліся, а парахавыя газы перашкаджалі наводчыку. На больш позьніх мадэлях усталёўвалі кулямёты «Гочкіс», пазбаўленыя гэтага недахопу, і гарматы са ствалом, скарочаным з 40 да 23 калібру. Пасьля гэтага яны не ўторкваліся ў зямлю (пры праходзе перашкоды) і не чапляліся за дрэвы і сьцены дамоў.

Паліўныя бакі месьціліся па-за корпусам паміж заднімі галінамі гусеніц. Гаручае падавалася прымусова, на выхлапную трубу паставілі глушыцель. Ланцуговую перадачу да кіроўных колаў прыкрылі ад бруду, гусеніцы зрабілі шырэй. Палепшылі назіральную прыладу мэханіка-кіроўцы: яна стала ўяўляць сабой бранявую пэрфараванай пліту, якая забясьпечыла больш эфэктыўную абарону ад сьвінцовых пырсак.

Удзел у баявых дзеяньнях

Першыя танкі прыбылі на фронт у красавіку 1917 году і 7 чэрвеня прынялі ўдзел у першым баі за Месін. Тады ж у лістападзе яны прынялі ўдзел у бітве пры Камбрэ. Усяго было выпушчана 1015 танкаў Mk IV. Іх вытворчасьць спынілася ў сьнежні 1917 году ў сувязі са зьяўленьнем Mk V.

Літаратура

• Библиотека военной истории. Энциклопедия танков, Санкт-Петербург, 1998 год. Составитель Холявский Г. Л., Издатель АТС, 578стр., ISBN 985-433-253-5
• David Fletcher. British Mark IV Tank. — Oxford: Osprey Publishing, 2007. — 48 p. — (New Vanguard № 133). — ISBN 1-84603-082-X