Аперацыя «Немезіс»
From Wikipedia, the free encyclopedia
Аперацыя «Немезіс» (арм.: Նեմեսիս գործողություն) — акцыя адплаты партыі «Дашнакцуцюн» па забойстве лідараў Асманскай імперыі, якія мелі дачыненне да арганізацыі генацыду армян, а таксама лідараў Азербайджанскай Дэмакратычнай Рэспублікі, датычных, па сцвярджэннях арганізатараў, да разні армян ў Баку ў 1918 годзе. Назва атрымала па імі грэчаскай багіні помсты Немезіда. Некаторымі аўтарамі разглядаецца як тэрарыстычная аперацыя[1][2]. Французскі эксперт Ж. Шальянbefr лічыць гэтыя падзеі рэдкім выпадкам, калі тэрарыстычным шляхам спрабавалі аднавіць справядлівасць і адпомсціць за вынішчэнне народа[3].
Рашэнне аб правядзенні аперацыі было прынята ў кастрычніку 1919 года на IX з'ездзе партыі «Дашнакцуцюн», які адбыўся ў Ерэване, па ініцыятыве Шаана Наталі. Быў складзены спіс з 650 асоб, якія мелі дачыненне да генацыду, з якіх адабралі 41, вінаватых у арганізацыі і здзяйсненні масавых забойстваў. Для кіраўніцтва аперацыяй быў арганізаваны Адказны орган (кіраўнік — пасол Рэспублікі Арменіі ў ЗША Армен Гаро) і Асаблівы фонд (кіраўнік — Шаан Сатчаклян). Аператыўнае кіраўніцтва і матэрыяльнае забеспячэнне аперацыі ажыццяўлялі Шаан Наталі і Грыгор Мерджанам. У зборы інфармацыі ключавую ролю адыграў Грач Папазян, які пад выглядам турэцкага студэнта пракраўся ў эмігранцкія кругі младатурак. Забойства ажыццяўляліся наступным чынам: спачатку арганізоўвалася група ў 3-5 чалавек для сачэння, затым адзін, часам (у выпадку, калі турак суправаджаўся целаахоўнікамі) — 2-3 чалавекі ажыццяўлялі забойства. Асноўнымі арганізацыйнымі цэнтрамі аперацыі былі рэдакцыі газет «Чакатамарт» (Канстанцінопаль) і «Дрошак» (Бостан). Арганізатары аперацыі падкрэслівалі, што яны толькі выконваюць прысуды канстанцінопальскага суда, які ў 1919 годзе завочна прысудзіў да смерці арганізатараў генацыду армян. Па словах Аршавіра Шыракяна
![]() |
Наша арганізацыя не мае планам вынішчэнне. Яна толькі ажыццяўляе пакаранне асоб, якія былі завочна асуджаныя і прызнаныя вінаватымі ў здзяйсненні масавых забойстваў. Армянскія здраднікі дапоўнілі наш спіс. | ![]() |