Імант Янавіч Судмаліс

Імант Янавіч Су́дмаліс^[2] (лат.: Imants Sudmalis, партызанскі псеўданім — «Андэрсан»; 18 сакавіка 1916, г. Цэсіс — 25 мая 1944, Рыга) — латвійскі партызан, адзін з арганізатараў і ўдзельнікаў савецкага партызанскага руху на тэрыторыях Латвіі і Беларусі, акупаваных нямецкай арміяй. Герой Савецкага Саюза (1957, пасмяротна).

Судмаліс Імант Янавіч
лат.: Imants Sudmalis
Мянушка	Андэрсан
Дата нараджэння	18 сакавіка 1916(1916-03-18)
Месца нараджэння	Цэсіс, Вендэнскі павет[d], Ліфляндская губерня, Расійская імперыя[1]
Дата смерці	25 мая 1944(1944-05-25) (28 гадоў)
Месца смерці	Рыга, Рэйхскамісарыят Остланд[1]
Месца пахавання	могілкі Райніса[d]
Грамадзянства	Латвія  Расійская імперыя  СССР
Род войскаў	Рабоча-Сялянская Чырвоная Армія
Гады службы	1941—1944
Камандаваў	падполле ў Латвіі
Бітвы/войны	Вялікая Айчынная вайна
Узнагароды і званні
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Нарадзіўся ў горадзе Цэсіс у сям’і настаўніка. Жыў горадзе Ліепая, вучыўся ў тэхнікуме. Ва ўзросце 16 гадоў далучыўся да рэвалюцыйнай дзейнасці. З 1932 года член падпольнага камуністычнага саюза моладзі Латвіі́. Потым узначаліў падпольную камсамольскую арганізацыю ў Ліепаі. Быў арыштаваны, знаходзіўся ў турме. У 1940 годзе быў вызвалены і з чэрвеня гэтага ж года займаў пасады першага сакратара Ліепайскага павятовага Камітэта камсамола і члена ЦК камсамола Латвійскай ССР. З пачатку Вялікай Айчыннай вайны разгарнуў актыўную антыгітлераўскую дзейнасць. Узначаліў камсамольскі знішчальны атрад, які удзельнічаў у абароне Ліепаі. У канцы 1941 года Імант Судмаліс стаў кіраўніком падпольнай арганізацыі ў горадзе Рыга. У маі 1942 правёў першую баявую самастойную аперацыю па захопу варожага аўтамабіля, у выніку якой быў знішчаны грузавік, забіта 16 з 20 гітлераўцаў, захоплена зброя. Колькі часу партызаны І. Судмаліса дзейнічалі разам з партызанамі Асвейскай партызанскай брыгады ў раёне Себежа, Асвеі, Полацка^[3]. На працягу 1943 года атрад Судмаліса перасоўваўся па тэрыторыі Латвіі і прыгранічных абласцей іншых прыбалтыйскіх рэспублік і каардынаваў працу падпольных арганізацый і савецкіх партызан на тэрыторыі рэйхскамісарыята «Остланд». 13 лістапада 1943 года быў здзейснены падрыў міны на Домскай плошчы ў Рызе ў дзень правядзення нацыстамі мітынга.

18 лтага 1944 года Інмар Судмаліс быў арыштаваны ў выніку здрадніцтва і 25 мая 1944 года разам з іншымі падпольшчыкамі павешаны ў Цэнтральнай турме ў Рызе.

Памяць

• У гонар Іманта Судмаліса названа вуліца ў Мінску. На ёй устаноўлена мемарыяльная дошка.
• Помнік у горадзе Рыга на магіле і мемарыяльная дошка на доме, дзе Імант Судмаліц жыў у час падполля^[4].
• Помнікі ў раёне Эспланада ў Рызе, гарадах Цэсіс і Вентспілс, якія былі дэмантаваны^[4].

Зноскі

1. Судмалис Имант Янович // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135'></a>
2. БелЭн 2002.
3. Герой Советского Союза Имант Судмалис // Совет общественных организаций Латвии (руск.)
4. Імант Янавіч Судмаліс на сайце «Героі краіны»