Ака (пігмеі)

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Ака.

А́ка, таксама яка, баяка (саманазва: Bayaka) — этнічная супольнасць пігмеяў. Жывуць пераважна ў Рэспубліцы Конга і ЦАР. Агульная колькасць (2019 г.) — 60 000 чалавек.

Ака Bayaka
Агульная колькасць	60000[1]
Рэгіёны пражывання	ЦАР - 20000 Рэспубліка Конга - 40 000
Мова	ака (яка)
Рэлігія	анімізм, культ продкаў, хрысціянства
Блізкія этнічныя групы	астатнія банту

У 2008 годзе паліфанічныя спевы ака былі ўключаны у спіс сусветнай спадчыны ЮНЕСКА.

Паходжанне

Пігмеі ака маюць агульнае паходжанне з іншымі пігмеямі захаду Цэнтральнай Афрыкі, з якімі складалі адзіную папуляцыю да перыяду, які скончыўся 2800 гадоў таму^[2]. Найбольш блізкімі да ака з’яўляюцца пігмеі бака, што жывуць на захад ад іх. Абодва народы прынята аб’ядноўваць агульнай назвай мбенга. Каля 500 гадоў таму адбыўся моўны падзел дзвюх груп. Сучасныя ака размаўляюць на мове банту, у той час як бака — на ўбангійскай мове. Акрамя таго, сфарміраваліся іншыя адрозненні ў формах палявання і рытуалах^[3].

Паліфанічныя спевы

Сусветная спадчына ЮНЕСКА

Музыка, танцы і песні — неад’емная частка паўсядзённага жыцця ака. Яны суправаджаюць цырымоніі пасялення ў лясных лагерах, палявання і пахавання. Ака на паўднёвым захадзе ЦАР развілі своеасаблівую вакальную традыцыю з складаным тыпам кантрапунктнай поліфаніі, заснаванай на чатырох галасах. Гэта вакальная традыцыя дапускае спантанны выраз і імправізацыю. Кожны спявак можа змяніць свой голас, каб прайграць мноства варыяцый. Такім чынам ствараецца ўражанне сталага развіцця спеву. Песні суправаджаюцца ўдарнымі і струннымі інструментамі, у тым ліку барабанам энзека і арфападобнай прыладай геедалэ-багонга, а таксама танцамі. Танцоры пляскаюць у далоні.

У 2008 г. паліфанічныя спевы ака былі ўнесены ў спіс нематэрыяльнай сусветнай спадчыны ЮНЕСКА.

Спасылкі

• Countries and Their Cultures
• Polyphonic singing of the Aka Pygmies of Central Africa — UNESCO
• Aka-farmer relations in the northwest Congo Basin
• Growth pattern from birth to adulthood in African pygmies of known age
• Languages of African rainforest «pygmy» hunter-gatherers: language shifts without cultural admixture
• Aka Fieldsite in the Congo Basin
• AKA (BAYAKA/BAAKA)) PEOPLE: AN EGALITARIAN PYGMY SOCIETY WITH THE WORLD BEST DADS
• Are the men of the African Aka tribe the best fathers in the world?

Зноскі

1. Pygmy, Bayaka
2. A Short History of African Pygmies
3. Serge Bahuchet. Historical perspectives on the Aka and Baka Pygmies in the western Congo basin: 86th Annual Meeting of the American Anthropological Association. 1987