Архонтапулы

Архонтапулы (стар.-грэч.: Ἀρχοντόπουλοι — сыны архонтаў) — вайскавое элітнае фарміраванне Візантыйская армія, Камнінскі перыяд  (англ.) падчас праўлення дынастыі Камнінаў  (англ.), у 11-12 стагоддзях. Архонтапулы былі заснаваныя імператарам Аляксеям I у 1081—1118, як частка яго ваеннай рэформы і былі набраныя сярод сіротаў візантыйскіх афіцэраў, якія былі забітыя ў баі.

Гісторыя

Падчас сельджукскага ўварвання ў візантыйскую Малую Азію пасля бітвы пад Манцыкертам (1071) павялічылася колькасць дзяцей-сірот, у лёсе якіх імператар Аляксей I Камнін вырашыў прыняць удзелыратавальныя працы^[1]. Некаторых з іх, набраных сярод дзяцей-сірот візантыйскіх афіцэраў, якія загінулі ў баі, былі набраныя, навучаны і ўзброены, каб сфармаваць элітны кавалерыйскі атрад колькасцю ў 2000 чалавек, вядомы як архонтапулы, што значыла «сыны архонтаў»^[1][2][3].

Архонтапулы лічацца выключна візантыйскім інстытутам уладкавання сіротаў, створаным пад уплывам старажытнагрэчаскіх парадкаў. Хоць дачка і біёграф Аляксея I Ганна Камніна параўноўвае бацькоўскія архонтапулы са спартанскімі інстытутамі, хутчэй за ўсё крыніцай натхнення для Аляксея былі больш задакументаваныя звесткі пра дапамогу дзецям памерлых воінаў у Афінах^[1].

Згадванні архонтапулаў знікаюць з візантыйскіх крыніц са смерцю Аляксея I у 1118 годзе^[4]. Тым не менш, людзі, званыя архонтапуламі, па-ранейшаму рэгіструецца ніжэй у візантыйскай гісторыі. Пазней архонтапулы, здаецца, належалі да двух, магчыма, роднасных груп. Першая група складалася з маладых арыстакратаў  (руск.), прымацаваных да візантыйскага імператарскага двара, дзе яны, магчыма, мелі ваенную функцыю, а другая група з'яўляецца тыпам правінцыйнай проніі  (руск.) і складаецца з элітных салдат, якія атрымалі імперскі зямельны грант у абмен на ваенную службу. Апошняя група, магчыма, былі набраныя з адстаўнікоў першай групы пасля іх службы ў імператарскім двары^[3].