Берасцейскія друкарні

Берасцейскія друкарні — друкарні, што дзейнічалі ў 1550—1570-я гг. ў Берасці. Мецэнатам большасці з іх быў канцлер вялікага літоўскага, ваявода віленскі і староста берасцейскі М. Радзівіл Чорны. Узнікненню друкарняў садзейнічаў уздым y культурным развіцці Беларусі, пашырэнне міжнародных сувязяў і ўплыў Рэфармацыі. У ліку друкароў-кнігавыдаўцоў Б. Ваяводка (1553—54), С. Мурмеліус (1558—60-я г.), Ц. Базылік (1560—70-я г.).

Тытульная старонка Берасцейскай бібліі, 1563.

Гісторыя

Першая беларуская друкарня была заснавана ў Брэсце ў 1553 годзе, што дало штуршок да развіцця кнігадрукавання — даволі хутка на тэрыторыі Беларусі з'явілася яшчэ пяць друкарняў, якія працавалі на распаўсюд культуры Рэнесансу і ідэй рэфармацыі^[1].Брэсцкая друкарня была арганізавана пад заступніцтвам Мікалая Радзівіла Чорнага – аднаго з бачных дзеячаў беларускай гісторыі, берасцейскага старосты, віленскага ваяводы і канцлера Вялікага княства Літоўскага. Для свайго часу друкарня забяспечвала высокі паліграфічны ўзровень. Яна выпусціла больш за сорак выданняў на польскай і лацінскай мовах розных тэматык і зместу.

Вядомыя выданні

Першыя кнігі, выдадзеныя Ваяводкам, адпавядалі патрэбам рэфармацыйнага руху: Вялікі і Малы Катэхізісы, перакладныя тэалагічныя творы Крыштофа Імлера і Урбана Рэгіуса. 3 выданняў Мармеліуса вядомы: «Два пасланні» (1559), «Гісторыя пра папу Іаана VIII, які быў жанчынай» (1560), «Артыкулы права магдэбургскага» Б. Граіцкага (1560) і інш. Выйшлі выданні і без згадвання друкара: «Берасцейская Біблія» (1563); сатырычная паэма «Пратэй, або Пярэварацень» (1564), «Размова паляка з ліцвінам» (каля 1564). Таксама вядомы «Артыкулы права магдэбургскага» Граіцкага і зборнік рэлігійных песень з нотамі «Песні славы божай» Зарэмбы.

Значэнне

Найбольшага росквіту кнігадрукаванне ў Берасці дасягнула пад кіраўніцтвам Ц. Базыліка. Выдаўцы Берасцейскай друкарні адрасавалі значную частку сваіх кніг «простым», «посполітым» чытачам. У іх афармленні шырока выкарыстоўвалася рэнесансавая графіка, наборныя арнаменты, гатычныя шрыфты, застаўкі, канцоўкі, фігурныя ксілаграфіі, адчуваецца сувязь з кніжным мастацтвам Польшчы і краін паўночна-еўрапейскага Адраджэння. Самай важнай кнігай Брэсцкай друкарні лічыцца Берасцейская Біблія (1563 г.), якая змяшчае поўны тэкст Святога пісання на польскай літаратурнай мове 16 стагоддзя.

Зноскі

1. Незабвенный Брест: бытие литературного города над Бугом