Валасянка чорнагаловая

Апісанне

Даўжыня цела 14-15 см, размах крылаў 20-23 см. У гнездавы перыяд выразны дымарфізм: у самца шапачка чорная, а ў самкі — іржавага колеру. Хвост без белых палос па краях. Маладыя падобныя да самкі, але маладыя самцы маюць цёмна-карычневую галаву. Спеў з дзвюх частак — ціхі шчэбет (чутны толькі зблізку), пасля чаго — гучная, флейтавая песня.

Пашырэнне

Арэал: Еўропа, акрамя поўначы, Цэнтральная і Заходняя Азія на ўсход да даліны р. Об і на поўдзень да паўночнага Ірана, Каўказ, Малая Азія, паўночны захада Афрыкі, Астравы Зялёнага Мыса, Азорскія астравы, Канары.

Насяляе розныя тыпы зацененых лясоў з не вельмі густым падростам (пазбягае хваёвых лясоў, не сустракаецца менавіта ў сухіх барах), паркі, прыгарады, нават вялікія гарады. У Татрах даходзіць да 1700 м, на Каўказе — да 2000 м, у Афрыцы на зімоўцы — да 3500 м.

Пералётны від, папуляцыі з паўднёвай частак арэала аселыя. Месца зімовак: Вялікабрытанія (птушкі з кантынентальнай Еўропы), Паўднёвая Еўропа, паўночны заход Афрыкі, а таксама субсахарская Заходняя Афрыка, Паўднёвы Судан, Эрытрэя, Эфіопія, раўнінная Усходняя Афрыка на поўдзень да возера Ньяса, паўночны Іран.

Remove ads

Асаблівасці біялогіі

Гняздо ладзіць у нізкіх дрэвах (напрыклад, бакавыя галінкі елкі), у кустах (бузіны, парэчак), у малінніку або ажынніку, радзей у ліянах і папараці, у зацененым месцы (часцей за ўсё нізка — 40-120 см ад зямлі), амаль без заслоны, і зялёная наземная расліннасць не даходзіць да гнязда. Няшчыльнае, сценкі прасвечваюцца, слаба ўмацаванае на бакавых галінках палоскамі воўны. Знешні слой з тонкіх галінак, сухой травы і зялёных раслін, якія амаль не заламаныя на верхнім краі гнязда. Унутры невялікага шара робіць кальцо з шчыльна пераплеценых паміж сабой карэньчыкаў і сухой травы — характэрная рыса віду, у іншых нашых лесак яно адсутнічае. Гняздо ўмацаванае воўнай. Высцілка з карэньчыкаў, каласкоў траў, часам з прымессю валосся і моху.

Яйкі (4-5, часам 2-7) звычайна крыху падоўжаныя з вострым вузейшым канцом, афарбоўка розная: белая, светла-жоўтая, ружовыя, аліўкавая; глыбокія плямкі з размытымі краямі, светла-карычневыя, паверхневыя — нешматлікія, шакаладнага колеру. Могуць быць жоўтымі, аліўкавымі, карычневымі ці пурпуровымі. Больш цёмныя рыскі могуць утвараць мармуровы малюнак.

Падвіды

S. a. atricapilla — большая частка Еўропы,
S. a. pauluccii — Сардзінія і частка Апенінскага паўвострава;
S. a. koenigi — Балеары;
S. a. dammholzi — Крым, Каўказ, Малая Азія, Іран;
S. a. riphaea — ад Урала на ўсход да вярхоўяў Обі і паўночна-заходняга Алтая;
S. a. heineken — Пірэнейскі паўвостраў, паўночна-заходняя Афрыка, Мадэйра, Канары;
S. a. gularis — Астравы Зялёнага Мыса;
S. a. atlantis — Азорскія астравы.