Аранскі раён

Аранскае раённае самакіраванне або Варэнскае раённае самакіраванне (літ.: Varėnos rajono savivaldybė, да 1995 — Аранскі раён) — муніцыпальнае ўтварэнне ў Алітускім павеце на поўдні Літвы.

Аранскі раён
літ.: Varėnos rajono savivaldybė
Герб
Краіна	Літва[1]
Уваходзіць у	Літва (2010—?)
Адміністрацыйны цэнтр	Араны[1]
Дата ўтварэння	20 чэрвеня 1950[1]
Кіраўнік	Algis Kašėta[d]
Насельніцтва	▼20 474 чал. (1 студзеня 2023)[2]
Плошча	2 218 км²[1]
Вышыня над узроўнем мора	132 ± 61 м[1]
Код ISO 3166-2	LT-55
Тэлефонны код	310[1]
Паштовыя індэксы	65184[1]
Афіцыйны сайт (літ.)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Гісторыя

7 снежня 1959 года да Аранскага раёна была далучана частка тэрыторыі скасаванага Даўгайскага раёна^[3].

Насельніцтва

Размеркаванне насельніцтва

Па месцы жыхарства:

• Гарадское — 6174 (34,83 %)
• Сельскае — 20292 (75,27 %)

Па палавой прыкмеце:

• Мужчыны — 14947 (48,00 %)
• Жанчыны — 16190 (52,00 %)

Па веравызнанні:

• Каталікі — 28651 (94,75 %)
• Атэісты — 1146 (3,79 %)
• Праваслаўныя — 349 (1,15 %)
• Іншыя — менш 0,5 %

Па нацыянальнасці (на 2011 год^[4]):

• Літоўцы — 22967 (90,50 %)
• Палякі — 1612 (6,35 %)
• Рускія — 307 (1,2 %)
• Беларусы — 237 (0,93 %)
• Іншыя — менш за 0,99 %

Геаграфія

Самы вялікі па плошчы і самы лясны раён у Літве. Плошча 2218 км². З іх 67 % займаюць лясы, 22,6 % сельскагаспадарчыя ўгоддзі, 2,4 % прамысловыя прадпрыемствы і дарогі, 2,2 % вадаёмы, 1,2 % гарады і пасёлкі, 5,9 % плошчы іншага прызначэння.

Адміністрацыйны падзел

Раён уключае 8 старостваў:

• Валькінінкскае (Валькінінку) (літ.: Valkininkų seniūnija),
• Аранскае (Варэнас) (літ.: Varėnos seniūnija),
• Відзеню (літ.: Vydenių seniūnija),
• Канявас (літ.: Kaniavos seniūnija),
• Марцінконіскае (Марцінконю) (літ.: Marcinkonių seniūnija),
• Матуйзу (літ.: Matuizų seniūnija),
• Меркінес (літ.: Merkinės seniūnija),
• Якену (літ.: Jakėnų seniūnija).

Беларускія гаворкі

У 1966 годзе абследавана гаворка вёскі Новыя Мацалі. Адметная лексіка ўвайшла ў пяцітомны «Слоўнік беларускіх гаворак паўночна-заходняй Беларусі і яе пагранічча». У пачатку XXI стагоддзя беларускія гаворкі раёна даследаваў Міраслаў Янковяк, апублікаваны запісы вуснай мовы розных вёсак (Боўбаты, Дубічы, Котра, Кавалькі, Парамок, Рудня і інш.)^[5]