Веранда

Веранда — неацепленае, як правіла, зашклёнае памяшканне, убудаванае ў будынак або прыбудаванае да яго, якое ў залежнасці ад яго размяшчэння ў жылым доме нясе ў розны час розныя функцыі (сталовая, гасцёўня, спальня, пакой для хатніх заняткаў і таму падобнае). Слова «веранда» прыйшло ў еўрапейскія мовы з моваў Індыі.

Незашклёная веранда

У розных краінах

Крэольскі таўнхаус у Новым Арлеане (штат Луізіяна) таксама вядомы частым выкарыстаннем веранд. На самай справе, большасць дамоў, збудаваных на поўдні ЗША да з’яўлення кандыцыянераў, мелі накрыты ганак^[1] або веранду^[2][3].

У іспанскай каланіяльнай архітэктуры (а таксама ў адраджэнскім стылі «місія», які стаў папулярным на захадзе ЗША ў пачатку 1900-х гадоў)^[4] веранды часта размяшчаюцца як на вонкавым баку будынкаў, так і, у выпадку будынкаў з унутранымі дворамі, уздоўж унутраных сцен двара^[5]. У некаторых выпадках дамы будаваліся так, што кожны пакой выходзіў на веранду, якая глядзела ў двор, а не мела ўнутраных калідораў ці прамых злучэнняў з іншымі пакоямі.

У Шры-Ланцы веранды першапачаткова ўзніклі ў традыцыйнай народнай архітэктуры і на сінгальскай мове называюцца «піла». Вядомы прыклады як пярэдняй, так і задняй веранд, якія з’яўляюцца распаўсюджаным элементам мясцовай народнай архітэктуры. Традыцыйна на планіроўку хатняй народнай архітэктуры ўплываў шры-ланкійскі будысцкі тэкст «Манджушры Васту Віддзя Шастра», які, у сваю чаргу, знаходзіўся пад уплывам індыйскіх тэкстаў «Васту Шастра».

У Польшчы слова «веранда» звычайна выкарыстоўваецца для абазначэння неапаленай накрытай прыбудовы да дома, без сцен або са шклянымі сценамі. У бразільскім доме ў стылі бандэйрыста звычайна маецца веранда, звернутая да ўсходу сонца^[6].

Веранда выдатна падыходзіць вясной, летам і часта ўвосень, але яе выкарыстанне можа быць абмежавана ў знясільваючую спёку, моцны дождж ці завываючы вецер. Веранда, якая працуе круглы год, дазваляе выкарыстоўваць яе незалежна ад надвор’я на вуліцы, асабліва пры падключэнні да хатняй сістэмы ацяплення, вентыляцыі і кандыцыянавання паветра^[7]. У рэгіёнах з багатымі снегападамі, асабліва ў прэфектурах Аоморы і Ніігата, яшчэ з часоў Эда развіваліся збудаванні, якія называюцца Гангі-дзукуры^[8] (яп. 雁木造). Напрыклад, агульная працягласць Гангі ў старым горадзе Такада складае больш за 16 кіламетраў.

Раннія вядомыя прыклады веранд у архітэктуры жылых дамоў сустракаюцца ў тэкстах Васту Шастры, у якіх выкладзены планы і апісаны метады будаўніцтва дамоў, дзе алінда (веранда) з’яўляецца распаўсюджанай рысай жылых будынкаў.

Ганкі былі натуральнай ідэяй у Індыі, пераважна цёплай трапічнай краіне. У Гуджараце ганак называецца отала^[9], а на хіндзі — алінда. Гэтыя збудаванні выкарыстоўваюцца не толькі для прахалоды, але і як цэнтр грамадскага жыцця, дзе суседзі могуць мець зносіны, а дзеці гуляць, або як рэлігійны цэнтр, дзе могуць праводзіцца рытуалы і пакланенне пэўным баго́м.