Вюртэмберг

Вю́ртэмберг (ням.: Württemberg) — гістарычная вобласць на паўднёвым захадзе Германіі, частка рэгіёна Швабія, цэнтральным горадам якой на працягу працяглага перыяду быў Штутгарт. У мінулым герцагства, затым каралеўства; з ліквідацыяй манархіі стаў свабоднай народнай дзяржавай у складзе Веймарскай рэспублікі, якая была скасавана пасля Другой сусветнай вайны. З 1952 года — у складзе федэральнай зямлі Бадэн-Вюртэмберг.

Гістарычная дзяржава
Вюртэмберг
ням.: Württemberg
Герб каралеўства Вюртэмберг Сцяг каралеўства Вюртэмберг
Вюртэмберг у складзе Германскай Імперыі (1871—1918)
<   >  > XI ст. — 1945
Сталіца	Штутгарт
Мова(ы)	нямецкая (швабскі дыялект)
Насельніцтва	2 437 574 чал. (1910)
Асноўныя кіраўнікі
• каля 1089—1122 (першы граф)	Конрад I
• 1457-96     (першы герцаг з 1495)	Эберхард I (V)
• 1797—1816     (першы кароль з 1806)	Фрыдрых I (III)
• 1891—1918     (апошні кароль, памёр у 1921)	Вільгельм II
Гісторыя
• 1081	Заснаваў Конрад I
• 1442	Дагавор Нюртынген (падзел краіны)
• 1482	Дагавор Мюнсінген (уз'яднанне краіны)
• 1495	Герцагства
• 1803	Прысвоены статус курфюрства
• 1806	Каралеўства
• 9 лістапада 1918	Лістападаўская рэвалюцыя
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Гістарычная карта ўладанняў Вюртэмберга (межы пазначаны блакітным колерам).

Гісторыя

Пачатковы перыяд

Уладарны дом Вюртэмбергаў упершыню з’явіўся на гістарычнай арэне ў XI стагоддзі. Першым вядомым прадстаўніком дому быў Конрад I. У XII стагоддзі Вюртэмбергі атрымліваюць тытул графаў.

Перыяд герцагства (1495—1806)

Асноўны артыкул: Герцагства Вюртэмберг

У 1495 годзе Вюртэмберг атрымлівае статус герцагства.

Перыяд каралеўства (1806—1918)

Асноўны артыкул: Каралеўства Вюртэмберг

У 1806 годзе Вюртэмберг увайшоў у склад Рэйнскага Саюза і атрымаў ад Напалеона I Банапарта статус каралеўства.

З 1806 да 1918 года Вюртэмбергам кіравалі чатыры караля:

• Фрыдрых I
• Вільгельм I
• Карл I
• Вільгельм II

Падчас Лістападаўскай рэвалюцыі 1918 года апошні вюртэмбергскі кароль Вільгельм II адрокся ад прастола.

Свабодная народная дзяржава (1918—1933)

Асноўны артыкул: Свабодная народная дзяржава Вюртэмберг

Літаратура

• Das Königreich Württemberg, eine Beschreibung nach Kreisen, Oberämtern und Gemeinden (Stuttgart, 1904)
• Statistisches Handbuch für das Königreich Württemberg (Stuttgart, 1885 fol.)
• Das Königreich Württemberg, eine Beschreibung von Land, Volk und Staat (1893)
• Jahresberichte der Handels- und Gewerbekammern in Württemberg
• Lang, Die Entwicklung der Bevölkerung Württembergs im Laufe des 19ten Jahrhunderts (Tübingen, 1903)
• Engel and Schulze, Geognostischer Wegweiser durch Württemberg (Stuttgart, 1908)
• Staatsrecht des Königreichs Württemberg (Tübingen, 1908)
• F. Bitzer, Regierung und Stände in Württemberg (Stuttgart, 1882).

Спасылкі

• Вюртемберг // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.