Віла Шарынска

Віла Шарынска — ружовы будынак на вуліцы Старгатан 63-65, размешчаны побач з паркам Добельнс ўва Умеа, Швецыя. Віла Шарынска была пабудавана па праекце архітэктара Рагнара Остаберга і узведзена ў эксплуатацыю ў 1904—1905 гадах для Эгіля Унандэра-Шарына і яго сям’і. У 1950 годзе ў будынку таксама размяшчаўся сямейны бізнес AB Scharins Söner.

Славутасць
Віла Шарынска
63°49′25″ пн. ш. 20°16′17″ у. д.HGЯO
Краіна	Швецыя
Месцазнаходжанне	камуна Умеа
Архітэктурны стыль	віктарыянская архітэктура[d]
Архітэктар	Рагнар Ёстберг[d][1]
Дата заснавання	1905
Сайт	scharinska.se
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Будынак

Знешні выгляд будынка некалькі віктарыянскі. Існуе грэбень над вокнамі, з бачнымі арачнымі вокнамі на першым паверсе. Ёсць ракако балконы з каванага жалеза. У доме тры паверхі са зрушэннем у бок, які кантрастуе з іншым паслядоўнай сіметрыяй. Абноўлены фасад злёгку чырванаваты з фрызам пад трэцім поверхам.^[2] Таксама інтэр’ер багаты драўлянымі панелямі сцены, за выключэннем так званай Іспанскай залы, чые адрамантаваныя сцены пакрытыя мазаікай з Іспаніі.

Уваходныя дзверы каля галоўнага ўваходу маюць рэльеф, які зроблены Рагнарам Остбергам. Прадметам рэльефу з’яўляецца багатая лістота ў асобах сямі дзяцей з буслом у сярэдзіне. Сем асобы сімвалізуюць сем дзяцей у сям’і Шарына.^[2][3] Віла Шарынска лічыцца адным з лепшых твораў Остберга падчас яго маладосці.^[2]

На поўдні ад дома садоўніка ёсць сад (з цаглянай каляровай бетоннай пліткай) у асяроддзі арачных металічных кратаў на поўдні і захадзе і металічнай рэйкай на ўсход. На поўначы ад будынка ёсць аўтастаянка. Стаянка таксама служыць уваходам у муніцыпальную штаб-кватэру нерухомасці Bostaden^[4]

Дом садоўніка

Флігель, таксама вядомы як прыбудова або дом садоўніка, належыць да вілы. Флігель размешчаны на захадзе ад галоўнага будынка, і мае стыль, які падобны на стыль вілы. Флігель мае адзін паверх з мэбляванымі верхнімі паверхамі ў заходняй частцы, і паўтара паверха ва ўсходняй частцы. Флігель першапачаткова быў домам для садоўніка вілы, і стайняй з размяшчэннем фурмана. Парнік, што на працягу доўгага часу знаходзіўся на яго паўднёвым баку, быў знесены ў 1980-я гады. Флігель, інтэр’ер якога не класіфікаваны як ахоўны дзяржавай будынак, ужо ў наш час быў перароблены на чатыры гаражы з карычневым шкленнем навясных дзвярэй з дрэва.^[4]

Гісторыя

Калі габлёўкі для новага дома наглядчык Эгіль Унандэр-Шарын звязаўся з некалькімі архітэктарамі, у тым ліку Густава Хермансанам, які распрацаваны шмат дамоў у Сундсвалі, (пасля разбуральнага пажару 1888 года) і Эрнста Стэнхамара, які быў архітэктарам будынку банка Свенска Хандэльсбанкен ува Умеа, што быў пабудаваны ў 1894 годзе. Унандэр-Шарын не быў шчаслівы са сваімі прапановамі і замест гэтага даў заданне архітэктару Остбергу.^[5]

4 ліпеня 1904 г. Унандэру-Шарыну было прадастаўлена дазвол на будаўніцтва для ўчастка 2 і 3 у блоку Хэрмуд (участак 1 ужо распрацаваны) і ўжо на наступны дзень пасля раскопак на падмурак дома пачаў. 14 ліпеня Унандэр-Шарын заплаціў 7,894.85 гораду Умеа за два участкі.^[6] Размяшчэнне гэтых участкаў было вынікам плана горада ад 1889 года, дзе былі перамаляваны ўсе ўчасткі ў раёне, пацярпелыя ад гарадскога пажару ў 1888 годзе. Unander — Scharin Два ўчасткі былі парожнія пасля агню.^[7] Канчатковы кошт за вілу, паводле ацэнак, склаў 94 000, з якіх 12 000 патрачана для мэбліроўкі і 4000 крон для архітэктурных чарцяжоў Остберга.^[8]

У наш час

У 1959 годзе сям’я Шарына прадала будынак Умеа муніцыпалітэту, які аднавіў вілу і зрабіў некалькі змен, так як муніцыпалітэт планаваў выкарыстоўваць вілу для студэнцкай прафсаюзнай дзейнасці.^[9] З тых часоў муніцыпалітэт пераведзены па акту ў будынак, каб дзейнасць у мэтах аб’яднання і студэнцкія саюзы. У тым жа годзе, калі Віла Шарынска стаў помнікам архітэктуры, а іменна ў 1981 годзе,^[2] было вырашана паміж муніцыпалітэтам Умеа і студэнцкім саюзам, як варта выкарыстоўваць будынак. Пасля аб’явы таргоў ў 1996 годзе Студэнцкі саюз навукі і тэхнікі пераехаў у дом, але яны адмовіліся ад кантракту на рубяжы 2003/2004 гг. Аперацыя, якая да гэтага часу была пад эгідай некамерцыйных структур, перайшла ў рукі Ekonomiska Föreningen för Alternativ Kultur (EFAK) (Эканамічнай асацыяцыі альтэрнатыўнай культуры), які зноў аднавіла вілу ў восень 2004 года^[4].

На працягу 2006—2013 гадоў дзейнасць у віле быў прыватнай. Прыклады: рок-клуб пад назвай Шарынска з банкетнай залай, склеп паб, таверна і сцэна для жывой музыкі. На мяжы 2013/2014 бізнес быў перанесены ў новых Музей гітар у Васасколан.

Восенню 2013 года пачаўся знешні рамонт будынка, і 31 студзеня 2014 г. пачаўся і інтэр’ер абнаўлення, што, як чакаецца, зойме адзін год. У той жа час, жыхары сышлі з будынка.^[10]

Зноскі

1. Byggnader i Sverige — Swedish Centre for Architecture and Design, 2024. Праверана 26 верасня 2025.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q131304010'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q4356728'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q16323066'></a>
2. Scharinska villan (нявызн.)(недаступная спасылка). Музей Вестэрботэна. Архівавана з першакрыніцы 25 снежня 2018. Праверана 3 November 2013.
3. Andrén, pages 26 and 27
4. Scharinska Villan - Historik (нявызн.). Länsstyrelsen Västerbotten (2007). Праверана 22 March 2014.
5. Andrén, p. 13.
6. Andrén, pp. 15-16.
7. Eriksson, p. 145, 146 and 149.
8. Andrén, p. 29.
9. Olofsson, p. 97.
10. Umeå Municipality: Now renovated Scharinska villa (нявызн.). Праверана 18 September 2013.