Генеральная акруга Літва

Генеральная акруга Літва (ням.: Generalbezirk Litauen, літ.: Lietuvos generalinė sritis) — ваенна-адміністрацыйная адзінка ў складзе рэйхскамісарыята Остланд, утвораная на тэрыторыі Літвы. Існавала з 25 ліпеня 1941 да заняцця Вільнюса войскамі Чырвонай Арміі 13 ліпеня 1945. Цэнтрам утварэння быў горад Каўнас.

Ваенна-адміністрацыйная адзінка Нацысцкай Германіі
Генеральная акруга Літва
Generalbezirk Litauen
Сцяг Герб
Генеральная акруга "Літва" пазначана фіялетавым
<   > 1941 — 1944
Сталіца	Каўнас
Найбуйнейшыя гарады	Каўнас, Вільнюс
Мова(ы)	нямецкая, літоўская
Афіцыйная мова	нямецкая
Грашовая адзінка	Акупацыйная рэйхсмарка
Плошча	67 056 км²
Насельніцтва	2 844 000 чал. (1942)
Генеральны камісар
• 1941 — 1945	Тэадор Адрыян фон Рэнтэльн
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Гісторыя

Акруга была ўтворана 25 ліпеня 1941 года ў складзе рэйхскамісарыята Остланд. На чале стаяў Генеральны камісар, які знаходзіўся ў Каўнасе.

Згодна перапісу 3 мая 1942 года, колькасць насельніцтва складала 2 844 000 чалавек, з іх прыблізна 46 000 чалавек былі яўрэямі. У верасні 1943 года акруга была плошчай 67 056 км². Складалася з 25 раёнаў, з 290 валасцей і 2-х гарадскіх адміністрацыйных адзінак Вільнюс і Каўнас.

Адміністрацыя акругі эксплуатавала літоўскае насельніцтва, праводзіла палітыку германізацыі і Халакосту, выкарыстоўвала рэсурсы краю на ваенныя патрэбы. Нярэдкай з’явай былі карныя меры — прымусовыя работы, пазбаўленне волі, забойствы.

Генеральная акруга прыпыніла сваё існаванне з адступленнем нямецкай арміі з тэрыторыі ўтварэння ў ліпені 1944 г.

Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел

Спачатку Генеральная акруга ахоплівала 4 акругі: Каўнаскую гарадскую, Каўнаскую (сельскую), Шаўляйскую і Панявежыскую. 1 жніўня 1941 года адбылося пашырэнне Генеральнай акругі за кошт раёна вакол Вільнюса, абмежаваўшыся на ўсходзе і паўднёвым усходзе колішняй літоўскай мяжой. Адначасова былі сфармаваны дзве новыя акругі: Вільнюская гарадская і Вільнюская (сельская). Станам на 1 чэрвеня 1944 г. Генеральная акруга Літва складалася з такіх адзінак:

• Вільнюская гарадская акруга (Kreisgebiet Wilna-Stadt)
• Вільнюская акруга (Kreisgebiet Wilna-Land)
• Каўнаская гарадская акруга (Kreisgebiet Kauen-Stadt)
• Каўнаская акруга (Kreisgebiet Kauen-Land)
• Шаўляйская акруга (Kreisgebiet Schaulen-Land)
• Панявежыская акруга (Kreisgebiet Ponewesch-Land)

Кіраванне

Вышэйшым органам акругі быў галоўны камісарыят, які складаўся з аддзелаў і пададдзелаў:

• аддзел палітыкі і прапаганды (Карл Наберсберг)
• аддзел унутраных спраў (Зохс)
• аддзел прамысловасці (Георг фон Эбнер, потым Фукс)
• аддзел сельскай гаспадаркі і харчавання (Рудольф Пенсэ)

Агулам у камісарыяце працавалі 370 службовых асоб.