Дарагабужскае староства

Дарагабужскае староства (1610—1654) — дзяржаўнае ўладанне ў складзе Смаленскага павету Смаленскага ваяводства ў часы знаходжання гэтых земляў пад уладай Рэчы Паспалітай.

Дарагабужскае староства
Краіна	Вялікае Княства Літоўскае
Уваходзіць у	Смаленскае ваяводства
Адміністрацыйны цэнтр	Дарагабуж
Час існавання	1610—1654

Гісторыя

Пасля захопу Дарагабужа войскамі Рэчы Паспалітай у 1610 годзе і пацверджаньня яго прыналежнасці да Вялікага Княства Літоўскага паводле Дэўлінскага перамір’я 1618 году, места стала цэнтрам Дарагабужскага староства. У адміністрацыйным падзеле яно ўваходзіла ў склад Смаленскага павету Смаленскага ваяводства^[1].

На працягу 1613—1617 гадоў Дарагабуж знаходзіўся пад уладай Маскоўскай дзяржавы і быў цэнтрам асобнага ваяводства. Аднак ужо ў 1617 годзе ён зноў перайшоў пад уладу Рэчы Паспалітай. У 1632—1634 гадах падчас Смаленскай вайны места часова зноў было занята войскамі Маскоўскай дзяржавы, але пасля падпісання Палянаўскага міру вярнулася да Рэчы Паспалітай^[2].

Канчаткова статус староства замацаваўся ў 1617 годзе і заставаўся нязменным да 1654 года^[3], калі места было занята расійскімі войскамі падчас вайны 1654—1667 гадоў.

Магдэбургскае права і гарадское жыццё

28 траўня 1625 году кароль і вялікі князь Жыгімонт III Ваза надаў Дарагабужу магдэбургскае права^[4]. Паводле прывілею, места атрымала герб: «у блакітным полі вобраз Панны Марыі». Магдэбургскае права спрыяла развіццю самакіравання: на чале места стаяў войт (намеснік караля), а гарадская рада (магістрат) выбіралася жыхарамі.

Да 1650 году ў Дарагабужы налічвалася 184 двары, дзейнічалі гасціны двор і тры млыны. Самакіраванне і эканамічныя льготы спрыялі росту населенага пункта як цэнтру гандлю і рамёстваў. Пасля страты магдэбургскага права ў 1634 годзе частка гэтых магчымасцяў была абмежаваная.

Рэлігія і адукацыя

У першай палове XVII стагоддзя на тэрыторыі староства актыўна дзейнічалі каталіцкія ордэны, у тым ліку езуіты. Яны займаліся асветай, адкрываючы школы і бурсы, і спрыялі пашырэнню польскай культуры і мовы сярод гарадскога насельніцтва. У самім Дарагабужы Болдзінаў праваслаўны манастыр быў ператвораны ў езуіцкі кляштар^[5]. Актыўна супрацьстаяў распаўсюджванню каталіцтва Крыжаўзвіжанскі Бізюкоў манастыр^[6].

Ліквідацыя

У чэрвені 1654 году места было занята войскамі Маскоўскай дзяржавы. Дарагабужскае староства было скасаванае, і землі ўвайшлі ў склад Расіі, дзе захавалі статус асобнага ўезду да 1927 году.