Дысперсная сістэма

Дысперсная сістэма — гэта сістэма, утвораная з двух або больш фаз (цел), якія цалкам або практычна не змешваюцца і не рэагуюць адзін з адным хімічна. Першае рэчыва (дысперсная фаза) дробна размеркавана ў другім (дысперсійнае асяроддзе). Калі фаз некалькі, іх можна аддзяліць адну ад адной фізічным спосабам (цэнтрыфугаваць, сепарыраваць і г. д.).

Звычайна дысперсныя сістэмы — гэта калоідныя растворы, золі. Да дысперсных сістэм адносяць таксама выпадак цвёрдага дысперснага асяроддзя, у якой знаходзіцца дысперсная фаза.

Найбольш агульная класіфікацыя дысперсных сістэм заснавана на адрозненні ў агрэгатным стане дысперсійнага асяроддзя і дысперснай фазы. Спалучэнні трох відаў агрэгатнага стану дазваляюць вылучыць дзевяць відаў дысперсных сістэм. Для сцісласці запісу іх прынята пазначаць дробам, лічнік якой паказвае на дысперсную фазу, а назоўнік на дысперсійнае асяроддзе, напрыклад для сістэмы «газ у вадкасці» прынята абазначэнне Г / В.

Пазначэнне	Дысперсная фаза	Дысперсійнае асяроддзе	Назва і прыклад
Г/Г	Газападобная	Газападобнае	Дысперсная сістэма не ўтвараецца
В/Г	Вадкая	Газападобнае	Аэразолі: туманы, воблака
Ц/Г	Цвёрдая	Газападобнае	Аэразолі (пыл, дымы), парашкі
Г/В	Газападобная	Вадкае	Газавыя эмульсіі і пены
В/В	Вадкая	Вадкае	Эмульсіі: нафта, крэм, малако
Ц/В	Цвёрдая	Вадкае	Суспензіі і золі: пульпа, глей, завісь, паста
Г/Ц	Газападобная	Цвёрдае	Порыстыя целы
В/Ц	Вадкая	Цвёрдае	Капілярныя сістэмы: вадкасць у порыстых целах, грунт, глеба
Ц/Ц	Цвёрдая	Цвёрдае	Цвёрдыя гетэрагенныя сістэмы: сплавы, бетон.

Па кінетычных уласцівасцях дысперснай фазы дысперсныя сістэмы можна падзяліць на два класы:

• Свабоднадысперсныя сістэмы, у якіх дысперсная фаза рухомая;
• Звязнадысперсныя сістэмы, дысперсійная фаза якіх цвёрдая, а часціцы іх дысперснай фазы звязаныя паміж сабой і не могуць свабодна перамяшчацца.

У сваю чаргу гэтыя сістэмы класіфікуюцца па ступені дысперснасці.

Сістэмы з аднолькавымі па памерах часціцамі дысперснай фазы называюцца монадысперснымі, а з неаднолькавымі па памеры часціцамі — полідысперснымі. Як правіла, рэальныя сістэмы, якія атачаюць нас, полідысперсныя.

Па памерах часціц свабоднадысперсныя сістэмы падзяляюцца на:

Назва	Дыяметр пор, нм
Мікрапорыстыя	менш 2
Мезапорыстыя	2-200
Макрапорыстыя	больш 200

Па рэкамендацыі ІЮПАК мікрапорыстымі называюць порыстыя матэрыялы з памерамі пор да 2 нм, мезапорыстымі — ад 2 да 50 нм, макрапорыстымі — звыш 50 нм.

Гл. таксама

• Тэрмадынамічная фаза