Дэмакратычна-рэспубліканская партыя ЗША

Дэмакратычна-рэспубліканская партыя (англ.: Democratic-Republican Party) — палітычная партыя ЗША, якая існавала з 1792 па 1825 гг. Партыя была заснавана каля 1792 года Томасам Джэферсанам і Джэймсам Мэдысанам у процівагу Федэралісцкай партыі Аляксандра Гамільтана. Дэмакратычна-рэспубліканская партыя стала паступова дамінуючай палітычнай сілай у Злучаных Штатах. У 1820-х гадах пасля роспуску Федэралісцкай партыі партыйная дысцыпліна страціла сваю актуальнасць і рэспубліканцы распаліся на некалькі фракцый, адна з якіх дала пачатак сучаснай Дэмакратычнай партыі, а іншая — Нацыянальнай рэспубліканскай партыі.

Дэмакратычна-рэспубліканская партыя
англ.: Democratic-Republican Party
Лідар	Джэймс Мэдысан
Заснавальнік	Томас Джэферсан
Дата заснавання	1792
Дата роспуску	1825
Штаб-кватэра	Вашынгтон
Краіна	ЗША
Ідэалогія	рэспубліканізм, аграрызм, федэралізм, ізаляцыянізм
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Утварэнне партыі

Джэймс Мэдысан паклаў пачатак партыі як Рэспубліканскай сярод кангрэсменаў у Філадэльфіі, якая была сталіцай ЗША ў той час. Пасля гэтага ён з Томасам Джэферсанам і іншымі актывістамі змаглі прыцягнуць у партыю лідараў штатаў і мясцовых лідараў, асабліва ў штаце Нью-Ёрк і ў паўднёвых штатах. Утвораная партыя праз свае газеты пачала актыўна крытыкаваць палітыкі Гамільтана, апелюючы да фермераў, выступаючы за строгае выкананне Канстытуцыі, нейтралітэт у адносінах да еўрапейскіх дзяржаў і больш паўнамоцныя ўрады штатаў, чым прапанавалі федэралісты.

Прадстаўніцтва партыі ў Кангрэсе

Хоць у пачатку станаўлення партыйнай сістэмы было складана ацаніць прыналежнасць многіх кангрэсменаў да той ці іншай партыі, гісторыкі ўжываюць статыстычны аналіз для разбіўкі Кангрэса па партыях. Пасля 1796 года такая нявызначанасць памяншаецца.

	Год выбараў
Палата прадстаўнікоў	1788	1790	1792	1794	1796	1798	1800	1802	1804	1806
Федэралісцкая партыя	37	39	51	47	57	60	38	39	25	24
Дэмакратычна-рэспубліканская партыя	28	30	54	59	49	46	65	103	116	118
% дэм. рэспубліканцаў	43 %	43 %	51 %	56 %	46 %	43 %	63 %	73 %	82 %	83 %
Сенат
Федэралісцкая партыя	18	16	16	21	22	22	15	9	7	6
Дэмакратычна-рэспубліканская партыя	8	13	14	11	10	10	17	25	17	28
% дэм. рэспубліканцаў	31 %	45 %	47 %	34 %	31 %	31 %	53 %	74 %	71 %	82 %

Крыніца: Kenneth C. Martis, The Historical Atlas of Political Parties in the United States Congress, 1789—1989 (1989).

Гл. таксама

• Прэзідэнцкія выбары ў ЗША, 1792
• Прэзідэнцкія выбары ў ЗША, 1796
• Федэралісцкая партыя. ЗША