Заанежжа

Заане́жжа (руск.: Заоне́жье) — гістарычная назва тэрыторыі Заанежскага паўвострава і прылеглых да яго астравоў Кіжскіх шхераў у паўночна-ўсходняй частцы Анежскага возера. Адміністрацыйна тэрыторыя Заанежжа ўваходзіць у склад Мядзвежагорскага раёна Рэспублікі Карэлія.

Заанежжа
62°21′00″ пн. ш. 35°11′00″ у. д.HGЯO
Акваторыя	[[Анежскае возера|Анежскае возера]]
Плошча	каля 12 000[1] км²
Краіна	Расія
Заанежжа

Геаграфія і геалогія

Заанежскі паўвостраў абмываецца з паўночнага ўсходу водамі Павянецкага заліва, з поўдня — залівамі Малога і Цэнтральнага Анега, з захаду — залівам Вялікае Анега. На тэрыторыі Заанежжа знаходзіцца звыш 500 астравоў Кіжскіх шхераў, найбуйнейшыя з іх — Вялікі Клімянецкі, Вялікі Лелікоўскі, Аленевыя астравы.

Глебы паўвострава сфарміраваны карбанатнымі і шунгітазмяшчальнымі пародамі, якія з'яўляюцца натуральным адсарбентам для азёрнай вады і асноўным кампанентам «заанежскага чарназёму». Павышаная ўрадлівасць глеб Заанежжа, з пачатку асваення тэрыторыі Карэліі, прыцягвала сюды земляробаў.

Гісторыя

Кіжскі архітэктурны ансамбль — сімвал Заанежжа.

Перыяд першапачатковага асваення Карэліі, у тым ліку і Заанежжа, адбываўся ў эпоху мезаліту^[2](магільнік на востраве Паўднёвы Аленевы).

У X—XIII стст. першабытныя сямейна-радавыя групы саамаў змянілі прыбалтыйска-фінскія плямёны — сённяшнія вепсы, карэлы і фіны. З XV стагоддзя тэрыторыя Заанежжа ў складзе Абанежскай пяціны Наўгародскіх зямель Маскоўскага княства, асвойваецца рускімі перасяленцамі.

Да пачатку XX стагоддзя тэрыторыя Заанежжа з'яўлялася самай густанаселенай тэрыторыяй Алонецкай губерні.

Славутасці

Паштовая марка СССР (1968): Заанежжа

Помнікі архітэктуры, гісторыі, гістарычныя паселішчы на тэрыторыі Заанежжа:^[3]

• Гісторыка-архітэктурны ансамбль «Кіжы» на востраве Кіжы.
• 126 помнікаў архітэктуры: жылыя дамы, цэрквы, капліцы ў вёсках Космазера, Тамбіцы, Яндамазера, Усць-Яндама, Вегарукса і інш.
• 71 помнік археалогіі (у тым ліку неалітычнае паселішча Пеграма).
• 46 населеных пунктаў, якія маюць статус гістарычных: Баяршчына, Вялікая Губа, Сянная Губа, Ямка і інш.
• Палеастроўскі Раждзественскі манастыр (XV стагоддзе).
• Заалагічны заказнік «Кіжскі»
• Гідралагічныя помнікі прыроды — крыніцы Тры Іваны, Саляная яма, Ясенінскі, Царыцын ключ
• Музей у в. Кузаранда, Космазера і інш.
• Магіла казачніцы Ірыны Андрэеўны Фядосавай (в. Кузаранда).

Зноскі

1. Заанежжа
2. Логинов К. К. Заонежье в истории и культуре Карелии и России
3. Аб'екты культурнай спадчыны