Землетрасенне ў Японіі (1923)

Вялікае землетрасенне Канто — моцнае землетрасенне (магнітуда 8,3 па шкале Рыхтэра), якое адбылося 1 верасня 1923 у Японіі. Назва была атрымана па рэгіёне Канто, якому быў нанесены найвялікшы ўрон. На Захадзе яго называюць таксама Такійскім або Іакагамскім, паколькі яно практычна цалкам разбурыла Токіа і Іакагаму. Землетрасенне стала прычынай гібелі некалькіх сотняў тысяч чалавек і прычыніла значны матэрыяльны ўрон. Па маштабе разбурэнняў і колькасці пацярпелых гэтае землетрасенне з’яўляецца самым разбуральным за ўсю гісторыю Японіі (але не самым моцным, так, землетрасенне 2011 года з’явілася больш магутным, але выклікала менш маштабныя наступствы).

Землетрасенне ў Японіі
Разбурэнні ў городзе Іакагама
Названа ад	рэгіён Канто
Краіна	Японія
У адміністрацыйнай адзінцы	прэфектура Канагава
Месцазнаходжанне	Sagami Trough[d]
Дата	1 верасня 1923
Працягласць	48 с
Эпоха	Taishō period[d]
Колькасць загінулых	105 385 чал.
Балаў паводле шкалы Меркалі	Mercalli scale XI[d]
Нанесеная шкода	7 500 000 ¥
Вертыкальная глыбіня	23 км
JMA Seismic Intensity Scale	shindo 6[d]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Разбурэнні ў горадзе Іакагама

Падзеі

Землетрасенне пачаўся 1 верасня 1923 года, пасля поўдня. Эпіцэнтр яго размяшчаўся ў 90 км на паўднёвы-захад ад Токіа, на марскім дне, каля вострава Осіма ў заліве Сагамі. Усяго за двое сутак адбылося 356 падземных штуршкоў, з якіх першыя былі найбольш моцнымі. У заліве Сагамі з-за змены становішча марскога дна падняліся 12-метровыя хвалі цунамі, якія спустошылі прыбярэжныя паселішчы.

У Іакагаме, якая знаходзілася ў 65 кіламетрах ад эпіцэнтра, у выніку падземных штуршкоў было адразу ж разбурана не менш за пятай часткі будынкаў. Паўсюль неадкладна пачаліся пажары, з-за моцнага ветру агонь хутка распаўсюджваўся. У порце гарэў разліты па вадзе бензін, полымя дасягала 60 метраў у вышыню. Большая частка супрацьпажарных сродкаў была знішчана пры першых жа штуршках, што сур’ёзна абмежавала магчымасці па лакалізацыі пажараў.

На чыгунцы Токіа - Іакагама са шляху сышоў цягнік, наткнуўшыся на вывернутыя і скручаныя рэйкі.

У Токіа, які знаходзіўся ў 90 км ад эпіцэнтра, было разбурана менш будынкаў, чым у Іакагаме (у працэнтных адносінах), але таксама паўсюль пачаліся пажары, што разносіліся моцным ветрам. Гэта і выклікала найбольшы ўрон. Ратуючыся ад падземных штуршкоў і пажараў, жыхары беглі на адкрытыя прасторы — плошчы, паркі, — але гэта не заўсёды дапамагала. На адной з плошчаў Токіа загінула каля 40 тыс. чалавек — яны задушыліся, калі загарэліся навакольныя будынкі. Супрацьпажарныя сродкі ацалелі, але землетрасенне разбурыла водныя магістралі горада, у многіх выпадках пажарная тэхніка не змагла праехаць па вузкіх вуліцах. У канчатковым выніку падземныя штуршкі і пажары знішчылі каля паловы будынкаў горада.

Ацэнка ўрону

Землетрасенне ахапіў плошчу каля 56 тыс. км². Асноўнае разбуральнае ўздзеянне прыйшлося на паўднёва-ўсходнюю частку правінцыі Канто. У выніку землетрасення і пажараў, што пайшлі следам, былі практычна знішчаны Токіа, Іакагама, Екосукаі і яшчэ 8 менш буйных гарадоў. У Токіа толькі пажарам было знішчана звыш 300 тысяч будынкаў (з мільёна), у Іакагаме падземнымі штуршкамі было разбурана 11000 будынкаў і яшчэ 59000 згарэла. Яшчэ 11 гарадоў пацярпелі менш сур’ёзна.

З 675 мастоў 360 былі знішчаны агнём. Токіа пазбавіўся ўсіх каменных будынкаў. Быў разбураны і знакаміты праваслаўны Васкрасенскі сабор, пабудаваны дзякуючы біскупу Мікалаю ў 1891 годзе. Выстаяў толькі гатэль «Імперыял», збудаваны за год да гэтага знакамітым Фрэнкам Лойдам Райтам. Гэты гатэль быў першым у Японіі сейсмаустойлівым каменным будынкам^[1]. Афіцыйная колькасць загінуўшых — 174 тысячы, яшчэ 542 тысячы лічацца зніклымі без вестак, звыш мільёна засталіся без прытулку. Агульная колькасць пацярпелых склала каля 4 мільёнаў.

Матэрыяльны ўрон, панесены Японіяй ад землетрасення Канто, ацэньваецца ў 4,5 мільярда долараў, што складала, на той момант, два гадавых бюджэту краіны і ў пяць разоў перавышала выдаткі Японіі ў Руска-японскай вайне.

Цікавыя факты

Пасля землетрасення японскі ўрад разглядаў магчымасць пераносу сталіцы Японіі. У якасці аднаго з варыянтаў назваўся Кэйдзё (цяпер Сеул)^[2].

Спасылкі

• Надежда Ионина, Михаил Кубеев. 100 великих катастроф.
• И. А. Резанов. Великие катастрофы в истории Земли. 2-е изд. перераб., доп. М.:Наука, 1984. стр. 98
• The Great Japan Earthquake of 1923 Архівавана 17 жніўня 2013.

Зноскі

1. Дрожащая земля. // The New Times, 21.03.2011
2. 許貴植. 日本「４０年代、東京から竜仁に遷都する計画だった」 (яп.). Праверана 1 верасня 2009.