Карал (завод)

ААТ «Карал» — беларускае прыборабудаўнічае прадпрыемства, размешчанае ў Гомелі.

Карал
Тып	прадпрыемства
Заснаванне	1964
Краіна	Беларусь
Адрас	Гомель
Матчына кампанія	Міністэрства прамысловасці Рэспублікі Беларусь
Сайт	gomelkorall.by

Гісторыя

Электравакуумны завод, які стаў базай для будучага прадпрыемства, быў створаны ў 1964 годзе; неўзабаве быў пабудаваны завод «Модуль»^[1][2]. 18 жніўня 1975 года завод «Модуль» і электравакуумны завод былі аб’яднаны ў вытворчае аб’яднанне «Карал»^[3]. На прадпрыемстве выраблялі ваенную прадукцыю, медыцынскія прыборы, п’езаэлектрычныя рэзанатары для тэлевізараў і радыёапаратуры, а таксама кінескопы. Завод быў прадпрыемствам поўнага вытворчага цыклу, меў уласныя магутнасці па вытворчасці спецыяльнага шкла і зборачны цэх^[1][2][4]. Акрамя грамадзянскай прадукцыі, ён вырабляў абсталяванне, якое выкарыстоўвалася ў ракетнай і касмічнай тэхніцы. Частка прадукцыі выраблялася ў засакрэчаным падземным цэху^[2][5].

У пачатку 1990-х гадоў становішча прадпрыемства рэзка пагоршылася з-за спынення ваенных заказаў і падзення попыту на асноўную грамадзянскую прадукцыю — кінескопы (з 500 тысяч да 18 тысяч). У сярэдзіне 1990-х гадоў амерыканская кампанія «Westray» дамовіліся аб супрацоўніцтве з заводам, утварыўшы сумеснае прадпрыемства па вытворчасці кінескопаў. Неўзабаве інвестар выйшаў з праекта альбо па прычыне вялікіх капіталаўкладанняў, прадугледжаных бізнес-планам (300 млн долараў)^[6], альбо з-за адмовы замежных банкаў крэдытаваць праект з-за палітычных рызык^[7]. У 1998 годзе, пасля заканчэння тэрміну інвестыцыйнага дагавора, ААТ «Westrey-Карал» было пераўтворана ў ААТ «Карал»^[8][2]. У 2003 годзе многія цэхі прадпрыемства былі перададзеныя ў бязвыплатнае карыстанне адміністрацыі Свабоднай эканамічнай зоны «Гомель-Ратон»^[9][4][6]. Дзяржаўны пакет акцый кампаніі неаднаразова выстаўляўся на продаж^[10].

Сучасны стан

Станам на 2020 год завод вырабляў вырабы з кварцавага шкла, корпуса інтэгральных мікрасхем і інструменты^[11]. У былых карпусах завода, перададзеных СЭЗ «Гомель-Ратон», арганізавана некалькі вытворчасцяў, у тым ліку выпуск шклатары^[6]. У чэрвені 2020 года на базе аднаго з закінутых карпусоў завода быў адкрыты тэхнапарк^[12].

У 2019 годзе на прадпрыемстве працавала 178 супрацоўнікаў, выручка за год склала 2,8 млн рублёў (каля 1,3 млн долараў), чысты прыбытак — 72 тыс. рублёў (каля 35 тыс. долараў). 68,8% выручкі паступіла ад вытворчасці карпусоў інтэгральных мікрасхем, 24,15% — ад вытворчасці кварцавага шкла. 100% акцый належаць дзяржаве^[13].