Катэхізіс польскага дзіцяці

«Катэхізіс польскага дзіцяці» (польск.: Katechizm polskiego dziecka) — патрыятычны верш польскага паэта Уладзіслава Бэлзы.

Катэхізіс польскага дзіцяці
польск.: Katechizm polskiego dziecka
Жанр	верш[d][1]
Аўтар	Уладзіслаў Бэлза
Мова арыгінала	польская
Дата напісання	1900
Дата першай публікацыі	1901
Апублікаваны ў	Q19143929?

Гісторыя

Верш напісаны ў 1900 годзе ў Львове. Аўтар Уладзіслаў Бэлза прысвяціў яго свайму пяцігадоваму хросніку Людвіку Вольскаму, сыну вядомай паэтэсы Марылі Вольскай і яе мужа, Вацлава Вольскага^[2].

У часы Другой Рэчы Паспалітай твор у абавязковым парадку вывучаўся на памяць і рэгулярна скандзіраваўся ў польскіх школах. Ва ўсходніх крэсаў (заходнебеларускіх і заходнеўкраінскіх землях) верш выкарыстоўваўся як элемент апалячвання насельніцтва^[3].

З 1951 па 1990 гады верш быў забаронены цэнзурай у Польскай Народнай Рэспубліцы^[4].

Тэкст

Дадзены верш складзены ў форме «пытанне-­адказ». У ім адбываецца дыялог паміж дарослым і дзіцём, дзе першы задае элементарныя пытанні з патрыятычным падтэкстам, а дзіця адказвае на іх адпаведным чынам^[3].

Польская мова	Польская кірыліца[ru]	Беларускі пераклад
— Kto ty jesteś? — Polak mały. — Jaki znak twój? — Orzeł biały. — Gdzie ty mieszkasz? — Między swemi. — W jakim kraju? — W polskiej ziemi. — Czem ta ziemia? — Mą Ojczyzną. — Czem zdobyta? — Krwią i blizną. — Czy ją kochasz? — Kocham szczerze. — A w co wierzysz? — W Polskę wierzę! — Coś ty dla niej? — Wdzięczne dziecię. — Coś jej winien? — Oddać życie.	— Кто ты естэсь? — Поляк малы. — Які знак тво́й? — Оṗэл бялы. — Гдзе ты мешкаш? — Мęдзы свэмі. — В якім краю? — В польскей земі. — Чэм та земя? — Мą Ойчызнą. — Чэм здобыта? — Крвя̨ і блізнą. — Чы я̨ кохаш? — Кохам шчэṗэ. — А в цо веṗыш? — В Польскэ̨ веṗэ̨! — Цось ты для ней? — Вдзęчнэ дзецę. — Цось ей вінен? — Оддаць жыце.	— Хто ты ёсць? — Паляк малы. — Які знак твой? — Арол белы. — Дзе ты жывеш? — Між сваіх. — У якім краі? — У польскай зямлі. — Што тая зямля? — Мая Айчына. — Чым здабытая? — Крывёю і шрамамі. — Ці яе любіш? — Люблю шчыра. — А ў што верыш? — У Польшчу веру! — Хто ты для яе? — Удзячнае дзіця. — Што ёй вінен? — Аддаць жыццё.

Прадстаўленую версію вывучалі хлопчыкі. Для дзяўчынак мелася свая, якая адрознівалася толькі ў першых двух адказах: замест «маленькі паляк» — «маленькая полька» (polka mała), замест «арол белы» — «белая лілея» (lilja biała). Гэтая варыяцыя была напісана аўтарам у 1912 годзе^[5][3].