Клас Олдэнбург

Клас Олдэнбург (шведск.: Claes Oldenburg; 28 студзеня 1929, Стакгольм — 18 ліпеня 2022) — амерыканскі скульптар шведскага паходжання, класік поп-арту.

Клас Олдэнбург
шведск.: Claes Oldenburg
Дата нараджэння	28 студзеня 1929(1929-01-28)[1][2][…]
Месца нараджэння	Мальмё, Мальмё, лен Мальмёхус[d], Швецыя[3][4][…] або Стакгольм, Стакгольм[d], Стакгольмскае обер-губернатарства[d], Швецыя[5]
Дата смерці	18 ліпеня 2022(2022-07-18)[6][7] (93 гады)
Месца смерці	Манхэтэн, Нью-Ёрк, штат Нью-Ёрк, ЗША[6]
Грамадзянства	Швецыя  ЗША[8]
Жонка	Coosje van Bruggen[d]
Дзеці	Maartje Oldenburg[d]
Род дзейнасці	скульптар, мастак, графік, дызайнер, рысавальнік, мастак-гравёр, перформер, архітэктурны чарцёжнік, дзеяч выяўленчага мастацтва
Жанр	фігуратывізм[d] і паблік-арт[d]
Вучоба	Ельскі ўніверсітэт Лацінская школа Чыкага[d]
Мастацкі кірунак	поп-арт[3]
Член у	Амерыканская акадэмія мастацтваў і літаратуры[d] Каралеўская акадэмія вольных мастацтваў Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук
Узнагароды	прэмія Вільгельма Лембрука[d] (1981) прэмія Рольфа Шока ў галіне візуальных мастацтваў[d] (1995) прэмія Вольфа ў мастацтве (1989) Great Immigrants Award[d] (2009)
Подпіс
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Сын шведскага дыпламата, з 1936 года жыў у ЗША (у 1953 годзе атрымаў амерыканскае грамадзянства). Жыў пераважна ў Нью-Ёрку і Чыкага, у 1946—1950 гадах вучыўся ў Ельскім універсітэце, а затым, да 1954 года, у Інстытуце мастацтваў у Чыкага.

У 1960-я гады Олдэнбург шмат выступаў з рознага роду хэпенінгамі. Пазней больш увагі аддаваў аб’ектнаму мастацтву. Найбольш характэрны прыём Олдэнбурга — скульптурны малюнак досыць невялікага і зусім штодзённага прадмета ў неадпаведна гіганцкім маштабе, а часцяком таксама мудрагеліста афарбаванага і нечакана размешчанага ў прасторы. Першапачаткова насілі правакатыўны характар, творы Олдэнбурга сёння прачытваюцца як хупавая гульня, лёгка ўпісваецца ў урбаністычны пейзаж, — таму з часам працы Олдэнбурга больш актыўна задзейнічаюцца ў якасці візуальнага рашэння гарадскога асяроддзя. Напрыклад, уваход у рэкламнае агенцтва «Chiat\Day» у Лос-Анджэлесе выкананы Олдэнбургам у выглядзе гіганцкага чорнага бінокля, а ў Мілане на плошчы перад чыгуначным вакзалам Кадорна ў зямлю напалову ўваткнута гіганцкая іголка з яркай чырвона-жоўтай ніткай, якая тырчыць з яе. На супрацьлеглым баку плошчы знаходзіцца іншы канец ніткі, з вузельчыкам). Адзін з найбольш вядомых яго твораў у гэтым стылі — «Калона-біта» ў Чыкага, якая ўяўляе сабой 30-метровую сталёвую бейсбольную біту (1977).

У 1989 годзе Олдэнбургу была прысуджана Прэмія Вольфа ў мастацтве, у 1995 годзе — Прэмія Рольфа Шока, у 2000 годзе — Нацыянальны медаль ЗША ў галіне мастацтваў.

Памёр 18 ліпеня 2022 года.

Зноскі

1. Claes Oldenburg

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q17299517'></a>
2. Claes Oldenburg // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741'></a>
3. Claes Oldenburg // Encyclopædia Britannica

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741'></a>
4. RKDartists

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q17299517'></a>
5. Národní autority České republiky Праверана 7 чэрвеня 2024.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863'></a>
6. https://www.washingtonpost.com/obituaries/2022/07/18/artist-claes-oldenburg-dead/
7. 波普藝術雕塑家歐登伯格逝世，享耆壽 93 歲 Праверана 19 ліпеня 2022.
8. Museum of Modern Art online collection Праверана 4 снежня 2019.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q73268604'></a>