Марыя Сцюарт (п’еса)

Мары́я Сцю́арт (ням.: Maria Stuart) — аналітычная трагедыя Фрыдрыха Шылера ў пяці дзеях. Сюжэт п'есы заснаваны на гісторыі жыцця шатландскай каралеўны Марыі Сцюарт.

Марыя Сцюарт
Maria Stuart
Тытульны аркуш выдання 1801 года
Жанр	трагедыя
Аўтар	Фрыдрых Шылер
Мова арыгінала	нямецкая
Дата напісання	1800
Дата першай публікацыі	1801
Электронная версія
Персанажы	Hanna Kennedy[d], Mortimer[d], Amias Paulet[d], Mary Stuart[d], Lord Burleigh[d], Wilhelm Davison[d], Count L'Aubespine[d], Earl of Leicester[d], George Talbot[d], Elisabeth[d], Margaret Curl[d], Burgoyne[d], Andrew Melvil[d], Drue Drury[d], Count Bellievre[d], O'Kelly[d] і Earl of Kent[d]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Работа над творам была пачатая ў чэрвені 1779 года. У маі 1800 года былі скончаныя першыя чатыры дзеі трагедыі. Над апошняй пятай дзеяй Шылер працаваў у адасобленым замку Этэрсбург і здолеў скончыць твор сёлета 9 чэрвеня. Тэатральная прэм'ера «Марыі Сцюарт» адбылася 14 чэрвеня 1800 года на сцэне Веймарскага тэатра. У 1801 г выйшлі першыя два кніжныя выданні гэта п'есы^[1].

Крыніцы

Сярод крыніц, якія Шылер выкарыстоўваў для вывучэння гісторыі Англіі маюцца працы на англійскай, нямецкай, французскай і лацінскай мовах:

• лацінамоўнае сачыненне англійскага гісторыка Уільяма Кемдэна — «Аналы валадарыння Елізаветы» (1615)
• кніга французскага гісторыка Брантома — «Жыццё вядомых жанчын» (фр. Vie des dames illustres)
• двухтомнае выданне шатландскага гісторыка Уільяма Робертсана — «Гісторыя Шатландыі» (англ. The history of Scotland)
• сачыненне Іагана Вільгельма Архенгальца — «Гісторыя Елізаветы, каралевы англійскай»

У характарыстыцы эпохі рэфармацыі і контррэфармацыі, асабліва ў характарыстыцы Марыі Сцюарт і ў адзнакі ролі Елізаветы ў смяротным пакаранні шатландскай каралеўны, Шылер абапіраўся на гістарычную працу Іагана Вільгельма Архенгольца^[2]. Некаторыя спрэчныя моманты ў біяграфіі шатландскай каралеўны Шылер прыняў у асвятленні менавіта Архенгольца. Так, у Шылера Марыя вінаватая ў забойстве мужа, але не мае дачынення да змовы Бабінгтана. Яе захапленне графам Ботвелем успрымаецца, як гістарычны факт, у той час як французскі гісторык Брантом лічыць чуткі аб гэтай палкасці Марыі няслушнымі.

Акрамя таго, Шылер уводзіць у сваю драму тры негістарычных факта: каханне Лестэра і Марыі, змову Морцімера з мэтай гвалтоўнага разняволення Марыі з турмы і сустрэчу Марыі з Елізаветай^[3].

Асобы

На баку Елізаветы Елізавета, каралева Англіі Уільям Сесіл, барон Берлі, вялікі лорд-скарбахавальнік Граф Кент Вільям Дэвісан, дзяржаўны сакратар Эм'яс Полет, рыцар, ахоўнік Марыі Дрэджэн Друры, другі ахоўнік Марыі

На баку Марыі Марыя Сцюарт, каралева Шатландыі, у англійскай турме Мортымер, пляменнік Полета О'Келі, сябар Морцімера Мельвіль, пакаёвы слуга Марыі Ганна Кенэдзі, карміцелька Марыі Маргарыта Керл, пакаёўка Марыі

Іншыя Роберт Дадлі, граф Лестэр Джордж Толбат, граф Шрусберы Граф Абепін, французскі пасол Граф Бельеўр, надзвычайны пасол Францыі Бергаэн, ўрач Марыі Шэрыф графства Афіцэр каралеўскай варты Французскія і англійскія кавалеры Варта Прыдворныя кавалеры каралевы Англіі Слугі і служанкі каралева Шатландыі

Зноскі

1. Шылер Ф. Вершы і балады. Драмы: З ням. / Уклад., прадм. і камент. Л. Баршчэўскага.— Мн.: Маст. літ., 1993.— С. 649—650
2. Ф. П. Шиллер. Фридрих Шиллер. Жизнь и творчество, Гослитиздат, М. 1955. С. 317
3. Ф. П. Шиллер. Фридрих Шиллер. Жизнь и творчество, Гослитиздат, М. 1955. С. 322