Мемарыяльны комплекс памяці спаленых вёсак (Боркі)

Мемарыяльны комплекс памяці спаленых вёсак — мемарыяльны комплекс у Борках Кіраўскага раёна Магілёўскай вобласці Беларусі^[1][2].

Помнік
Мемарыяльны комплекс памяці спаленых вёсак «Боркі»
53°27′47″ пн. ш. 29°42′24″ у. д.HGЯO
Краіна	Беларусь
Вёска	Боркі

Гісторыя

Улетку 1942 года ў Кіраўскім раёне былі сфарміраваны партызанскія злучэнні, якія дзейнічалі супраць акупантаў, здзяйсняючы частыя дыверсіі з падрывам машын на шашы Бабруйск — Магілёў. Пасля адной з такіх дыверсій, 15 чэрвеня 1942 года ў вёску накіраваны атрад штурмбанфюрара СС Оскара Паўля Дырлевангера. Немцамі было знішчана каля 2000 мірных жыхароў і спалена 6 пакінутых вёсак. Пасля вайны самі Боркі былі адноўленыя, але навакольныя пасёлкі — Хватаўка, Доўгае Поле, Закрынічча, Чырвоны Араты, Пралетарскі, Дзяржынскі — не адрадзіліся.

У памяць пра жыхароў Борак і неадроджаных вёсак у 1964 годзе, да 20-годдзя вызвалення раёна, пастаўлены помнік — скульптура воіна і дзяўчынкі, якая ўскладае кветкі. Адпаведна колькасці спаленых паселішч устаноўлена шэсць пліт памяці пра падзеі на Боркаўскай зямлі.

У жніўні 2004 года ўзведзена капліца ў гонар абраза Божай Маці «Адшуканне загінулых».

У 2004 і 2008 гадах у Борках пачата будаўніцтва мемарыяла памяці ўсіх спаленых вёсак Магілёўскай вобласці^[3]. Ініцыятарам стварэння новага помніка выступіў старшыня Магілёўскага аблвыканкама Леанід Заяц. Стары помнік усталявалі на мясцовых могілках, дзе пахаваны ахвяры аперацыі.

Апісанне

Над напаўненнем мемарыяльнай прасторы працуюць мінскія скульптары Іван Арцімовіч і Аляксандр Сакалоў, пазней на стадыі праектавання да іх далучылася магілёўскі педагог-архітэктар Марыя Левашова^[4].

Ключавая скульптура мемарыяльнага комплексу — жанчына-маці, якая схілілася над пустой калыскай. Гэта скульптура ўвасабляе Беларусь, скрушлівую аб ахвярах вайны, як пра сваіх дзяцей. За скульптурай маці знаходзіцца вясковая (вуліца памяці) вуліца з імітацыяй пячных труб на якія нанесены ўспаміны відавочцаў трагедыі.

Другая скульптура знаходзіцца ў сімвалічным свірне: яна паказвае людзей, якія спрабуюць выратавацца ад немінучай пакутлівай смерці. На мемарыяльным камені высечана пасланне нашчадкам^[5].