Мой Вер

Мой Вер (Moï Ver), народжаны Маісей Верабейчык (5 снежня 1904(1904-12-05)^[1][2][…], Заскавічы, Віленская губерня^[3] — 20 студзеня 1995(1995-01-20), Цфат, Паўночная акруга^[4]) — авангардны фатограф і мастак^[5].

Мой Вер
Імя пры нараджэнні	іўр.: מוזס וורוביצ'יק
Дата нараджэння	5 снежня 1904(1904-12-05)[1][2][…]
Месца нараджэння	Заскавічы, Беніцкая воласць[d], Ашмянскі павет, Віленская губерня, Расійская імперыя[3]
Дата смерці	20 студзеня 1995(1995-01-20) (90 гадоў)
Месца смерці	Цфат, падакруга Цфат[d], Паўночная акруга, Ізраіль[4]
Грамадзянства	Ізраіль
Род дзейнасці	фатограф, мастак, графічны дызайнер
Вучоба	Віленскі ўніверсітэт, Баўгаўз
Сайт	moiver.com
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Часам яго згадваюць як Moi Weï ці Мойша Верабейчык (Moshé Vorobeichic). Аўтар шматлікіх фатаграфій, якія дакументуюць жыццё яўрэйскай абшчыны ў гарадах міжваеннай Польшчы ^[6], а таксама пачаткі яўрэйскай дзяржавы, створанай падчас брытанскага мандату ў Палесціне ^[7].

Біяграфія

Маісей Варабейчык нарадзіўся 4 снежня 1904 года ў Заскавічах^[8], старэйшы з чатырох дзяцей Шлоймы і Шыфры, народжанай Цукерман. У 1915 годзе пераехаў з сям’ёй у Вільню, дзе яны жылі на вуліцы Вялікая Пагулянка, 11. Бацька валодаў лесапільняй і гандляваў піламатэрыяламі. Яго мастацкі талент выявіўся падчас вучобы ў яўрэйскай гімназіі. Восенню 1923 года пачаў вучыцца на факультэце выяўленчых мастацтваў Віленскага ўніверсітэта, у тым ліку вучыўся фатаграфіі ў Яна Булгака. У кастрычніку 1927 года паехаў вучыцца ў Баўхаўс у Германіі, дзе пазнаёміўся з вядучымі прадстаўнікамі сусветнага авангарду (Ёзэф Альберс, Васіль Кандзінскі, Паўль Клее), найбольшы ўплыў на яго падыход да фатаграфіі зрабіў Ласла Мохай-Надзь. Падчас знаходжання ў Дэсау набыў фотаапарат Leica, з дапамогай якога ў 1929 годзе зрабіў серыю фатаграфій віленскага яўрэйскага квартала. Некаторыя з гэтых фатаграфій былі апублікаваныя ў альбоме «Ein Ghetto im Osten. Vilna» (Orell Fussli Verlag, 1931), які выйшаў у Цюрыху. Восенню 1929 года пачаў вывучаць фатаграфію ў Тэхнічнай школе фатаграфіі і кінематаграфіі ў Парыжы, таксама вучыўся ў Акадэміі Мадэрна Фернана Лежэ. У гэты час паводле парады Андрэ Мальро ён узяў сабе мастацкі псеўданім Moï Ver^[9]. Падчас знаходжання ў Францыі быў апублікаваны яшчэ адзін яго фотаальбом пад назвай «Парыж» (Éditions Jeanne Walter, 1931 г., з прадмовай Фернана Лежэ). Абодва альбомы сталі класікай у гісторыі авангарднай мастацкай фатаграфіі. У 1931 годзе Moï Ver падрыхтаваў макет для яшчэ аднаго альбома «Ci-contre», які, аднак, быў апублікаваны толькі ў 2004 годзе (выдавецтва Ann und Jürgen Wilde).

У 1932 годзе па замове фотаагенцтва «Photo Globe» ён адправіўся на Блізкі Усход, каб зрабіць фатаграфіі для ілюстрацыі артыкула пра паўсядзённае жыццё габрэяў у Палесціне. Праз два гады вырашыў з’ехаць і пасяліцца там назаўсёды.

Мой Вер. Маладыя сіяністы ў лагеры на беразе возера Нарач. 1931

На працягу 1930-х і 1940-х гадоў шмат займаўся дызайнам — плакатаў, гравюр і кніг, ілюстраваных фотамантажом. Падчас вайны 1948 года яго не прызвалі на актыўную службу, працаваў у ваеннай прапагандзе. У 1950-х гадах ён змяніў імя на яўрэйскае — Мошэ Равіў — і адмовіўся ад фатаграфіі на карысць жывапісу, чэрпаў натхненне з кабалы, хасідызму і яўрэйскага містыцызму^[9]. Памёр у Ізраілі ў 1995 годзе.

Авангардныя фатаграфіі Мой Вера 1930-х гадоў захоўваюцца ў калекцыях музеяў фатаграфіі па ўсім свеце. Дачка Мой Вера, Мая Равіў-Варабейчык, перавыдала яго парыжскі альбом (англійская версія, Steidl Verlag 2002).

Выставы

У 2019 у Літоўскай нацыянальнай галерэі прайшла выстава «Мой Вер. Фотамантаж мадэрну».

У красавіку 2023 года Цэнтр Пампіду ў Парыжы арганізаваў выставу работ мастака, якая была паказана ў Музеі Варшавы ў кастрычніку таго ж года.