Пеленг (кампанія)

ААТ «Пеленг» — беларуская кампанія па распрацоўцы і вытворчасці оптыка-электроннай прадукцыі ваеннага і грамадзянскага прызначэння, вядучая кампанія галіны ў Рэспубліцы Беларусь^[2].

Пеленг
Тып	прадпрыемства
Заснаванне	1974
Краіна	Беларусь
Адрас	Мінск
Галіна	optics industry[d]
Чысты прыбытак	44,4 млн[1]
Колькасць супрацоўнікаў	1 995 чал. (2019)[1]
Сайт	peleng.by (руск.) be.peleng.by (бел.) en.peleng.by (англ.)

Гісторыя

Датай заснавання прадпрыемства лічыцца 19 снежня 1974 года, калі была праведзена рэарганізацыя БелОМА (Беларускага оптыка-механічнага аб’яднання): са складу мінскага механічнага завода імя С. І. Вавілава было выдзелена ў якасці самастойнага прадпрыемства Цэнтральнае канструктарскае бюро аптычнага прыборабудавання (ЦКБАП) з вопытнай вытворчасцю. ЦКБАП было створана на базе Цэнтральнага канструктарскага бюро прыборабудавання, створанага ў 1971 годзе на базе вопытна-канструктарскага бюро Мінскага механічнага завода імя С. І. Вавілава. У 1975 годзе ЦКБАП было перайменавана ў ЦКБ «Пеленг». Першапачаткова прадпрыемства ўваходзіла ў сістэму Міністэрства абароннай прамысловасці СССР, у незалежнай Рэспубліцы Беларусь прадпрыемства ўвайшло ў сістэму Міністэрства прамысловасці Рэспублікі Беларусь. У 1994 годзе яно было пераўтворана ў адкрытае акцыянернае таварыства^[2][3]. Доўгі час уваходзіла ў склад аб’яднання «БелОМА»^[4].

У 2010-я гады «Пеленг» прымаў актыўны ўдзел у распрацоўцы і вытворчасці першага беларускага спадарожніка «БелКА»^[5][6]. У 2017 годзе паведамлялася пра гатоўнасць «Пеленга» і «Інтэграла» вырабляць новыя спадарожнікі^[7].

У 2012—2013 гадах паведамлялася пра перамовы, якія тычыліся планаў куплі пакета акцый «Пеленга» Раскосмасам^[8].

Станам на 2019 год 48,9356 % акцый ААТ было за дзяржавай, астатнія акцыі былі размеркаваны паміж 1639 акцыянерамі (1 юрыдычнай асобай і 1638 фізічнымі асобамі, у асноўным топ-менеджарамі і супрацоўнікамі прадпрыемства). У 2019 годзе выручка кампаніі склала 176,1 млн руб., чысты прыбытак — 44,4 млн руб. (20,5 млн долараў). 76,56 % выручкі было атрымана ад вытворчасці прыбораў і іншых вырабаў, 20,48 % — ад навуковых даследаванняў і распрацовак. У 2018 годзе кампанія выплаціла больш за 26 млн руб. дывідэндаў (каля 12 млн долараў), або 600,6 руб. на акцыю; у 2019 годзе — 10,6 млн руб. дывідэндаў, або 244,57 руб. на акцыю. У 2018 годзе на прадпрыемстве працавала 2030 чалавек, у 2019 годзе — 1995 чалавек. У 1-м квартале 2016 года «Пеленг» увайшоў у дзясятку найбольш прыбытковых ААТ у краіне^[9].

Санкцыі

2 снежня 2021 года ААТ «Пеленг» было ўключана ў санкцыйныя спісы ЗША^[10] і Канады^[11].

Пасля ўварвання Расіі на Украіну у 2022 годзе кампанія трапіла пад санкцыі ўсіх краін Еўрасаюза, бо яна «вырабляе і пастаўляе камплектуючыя для вытворчасці расійскай артылерыі і ваеннай тэхнікі (у прыватнасці, БТР-82А), якая выкарыстоўваецца расійскімі войскамі ў агрэсіўнай вайне супраць Украіны»^[12][13]. На аналагічных падставах кампанія трапіла пад санкцыі Швейцарыі, Японіі і Новай Зеландыі^[14][15]. 12 мая 2023 года санкцыі супраць кампаніі ўвяла Украіна^[16], у жніўні таго ж года да іх далучылася Вялікабрытанія^[17]. У лютым 2024 года санкцыі супраць «Пеленга» ўвёў ЕС^[18]; у пачатку сакавіка да гэтага пакета санкцый далучыліся Швейцарыя^[19], Албанія, Боснія і Герцагавіна, Ісландыя, Ліхтэнштэйн, Малдова, Нарвегія, Паўночная Македонія, Украіна, Чарнагорыя^[20], а ў красавіку таго ж года ЗША пашырылі свае санкцыі на некаторых кіраўнікоў «Пеленга»^[21].

24 лютага 2025 года кампанія ўключана ў санкцыйны спіс Аўстраліі^[22].

Вытворчасць

Станам на 2021 год кампанія выпускае метэаралагічнае абсталяванне (асобныя прыборы і комплексныя аўтаматызаваныя сістэмы), прыборы для выкарыстання ў касмічных апаратах, спецыяльную оптаэлектроніку, абсталяванне для крыміналістыкі і бяспекі (мікраскопы параўнання, мабільныя комплексы сігналізацыі і відэаназірання)^[23]. Сярод распрацовак «Пеленга» — сістэмы дыстанцыйнага зандзіравання Зямлі высокага разрознення^[2]. Большая частка прадукцыі экспартуецца ў Расію і краіны Блізкага Усходу^[24].

Прадпрыемства распрацоўвае і вырабляе прыборы навядзення для розных узбраенняў, спецыялізуючыся на процітанкавых ракетных комплексах: беларуска-ўкраінскіх «Скіф» і «Шэршань», а таксама для расійскай самаходнай «Хрызантэмы-С»^[25][26][27]. У 2020 годзе «Пеленг» распрацаваў артылерыйскі метэабалістычны комплекс АМК-1^[28].