Рудакі (паэт)

Рудакі Абу Абдалах (Абуль Хасан) Джафар (каля 858, паселішча Панджрудак, цяпер Пенджыкент, Сагдыйская вобласць — 941) — таджыкскі і персідскі паэт; заснавальнік паэзіі на мове фарсі.

Рудакі
Асабістыя звесткі
Імя пры нараджэнні	Абу Абдалах Рудакі
Псеўданімы	رودکی
Дата нараджэння	859[1]
Месца нараджэння	Panjrūd[d], Дзяржава Саманідаў[2]
Дата смерці	941[3][4]
Месца смерці	Panjrūd[d], Дзяржава Саманідаў[2]
Грамадзянства	Дзяржава Саманідаў[2]
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	паэт, пісьменнік
Жанр	Рубаі, Qasida[d] і ghazal[d]
Мова твораў	персідская
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Паводле падання, быў аслеплены. Атрымаў схаластычную адукацыю, ведаў арабскую мову. Праславіўся як спявак і музыкант-рапсод, магчыма, і як аўтар. Больш за 40 гадоў узначальваў плеяду паэтаў пры двары правіцеляў Бухары. Перад смерцю зазнаў ганенне, памёр у галечы.

Творчасць

Да сённяшняга часу дайшло каля тысячы яго двухрадкоўяў, цалкам — касіда «Маці віна» (933), аўтабіяграфічная «Ода на старасць» і каля 40 чатырохрадкоўяў (рубаі). Аўтар панегірыкаў, лірычных і дыдактычных твораў, паэм, у т.л. «Каліла і Дымна» (932, пераклад з арабскай, збераглася ў фрагментах). У яго творах апяваецца радасць быцця, дружба, высакародства, каханне, хараство прыроды. Створаны ім стыль пераважаў у фарсімоўнай паэзіі да ХІ ст.

Пераклады

На беларускую мову асобныя вершы Рудакі пераклаў Сяргей Грахоўскі.

Зноскі

1. Roudaki // ChatGPT in education Праверана 11 студзеня 2025.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5819925'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q123010405'></a>
2. Rūdakī // Encyclopædia Britannica

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741'></a>
3. Большая российская энциклопедия — М.: Большая российская энциклопедия, 2004. Праверана 17 красавіка 2019.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1768199'></a>
4. Persée — 2005. — С. 181.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q252430'></a>