Статыстычны ансамбль

Статыстычны ансамбль фізічнай сістэмы — набор разнастайных станаў дадзенай сістэмы, якія адпавядаюць вызначаным крытэрыям. З'яўляецца асноўным паняццем статыстычнай фізікі^[1].

Прыкладамі статыстычнага ансамбля з'яўляюцца:

• мікракананічны ансамбль, які апісвае станы сістэмы з зададзенымі (пастаяннымі) энергіяй, імпульсам і момантам імпульсу сістэмы;
• кананічны ансамбль, які апісвае станы сістэмы з пастаяннай колькасцю часціц;
• вялікі кананічны ансамбль, які апісвае станы сістэмы з пераменнай колькасцю часціц (і з зададзеным хімічным патэнцыялам);
• адкрыты статыстычны ансамбль, які апісвае станы сістэмы з пераменнай колькасцю часціц (з зададзеным хімічным патэнцыялам) і з правільным улікам паверхневых членаў;
• ізатэрмічна-ізабарычны ансамбль;
• нераўнаважныя (квазіраўнаважныя) статыстычныя ансамблі.

Фізічны сэнс набывае функцыя размеркавання сістэмы па статыстычнаму ансамблю, г.зн. размеркаванне верагоднасці сістэмы знаходзіцца ў тым ці іншым фізічным стане. Звычайна разглядаюцца раўнаважкія размеркаванні, якія апісваюць фізічныя сістэмы, якія знаходзяцца ў тэрмадынамічнай раўнавазе з навакольным асяроддзем. У агульным выпадку любая фізічная сістэма можа знаходзіцца ў нераўнаважным стане.

Зноскі

1. Статистический ансамбль(недаступная спасылка) // Вялікая савецкая энцыклапедыя (руск.)