Топаль (ракетны комплекс)

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Топаль (значэнні).

РТ-2ПМ «Топаль» (індэкс ГРАУ комплексу/ракеты — 15П158/15Ж58, па дамове СНУ — РС-12М, у класіфікацыі НАТА — SS-25 «Sickle», у перакладзе — «Серп») — савецкі/расійскі рухомы грунтавы ракетны комплекс стратэгічнага прызначэння з трохступеністай цвёрдапаліўной міжкантынентальнай балістычнай ракетай 15Ж58.

РТ-2ПМ «Топаль» на генеральнай рэпетыцыі параду Перамогі, вул. Цвярская, Масква, 5 мая 2008.

Распрацоўка

Распрацоўка стратэгічнага мабільнага комплексу з трохступенчатым міжкантынентальнай балістычнай ракетай, прыдатнай для размяшчэння на самаходным аўтамабільным шасі (на базе МБР 15Ж58 на цвёрдым сумесевай паліве масай 45 т з манаблочнай ядзернай боегалоўкай масай 1 т) была пачатая 19 ліпеня 1977 года ў Маскоўскім інстытуце цеплатэхнікі пад кіраўніцтвам галоўнага канструктара Аляксандра Надзірадзэ ў 1975 годзе. Пасля яго смерці, работа была працягнута Барысам Лагуцінам. Рухомую пускавую ўстаноўку на колавым шасі распрацавала ЦКБ «Тытан» пры валгаградскім заводзе «Барыкады».

Ракета

Ракета 15Ж58 выканана па схеме з трыма маршавымі прыступкамі. Для забеспячэння высокай энергамасавай дасканаласці і павелічэння далёкасці стральбы ва ўсіх маршевых прыступках было ўжыта новае, распрацаванае ў Люберецкай НВА «Саюз», больш дасканалае смесевае паліва падвышанай шчыльнасці з удзельным імпульсам, павялічаным на некалькі адзінак у параўнанні з напаўняльнікамі раней створаных рухавікоў.

На ўсіх трох ступенях устаноўлены ЦПРР з адным нерухомым соплам. На вонкавай паверхні хваставога адсека першай прыступкі размяшчаліся раскладныя паваротныя кратаваныя аэрадынамічныя рулі (4 шт.), якія выкарыстоўваюцца для кіравання палётам сумесна з газаструйнымі рулямі і 4 кратаваных аэрадынамічных стабілізатара. Другая ступень канструктыўна складаецца са злучальнага адсека і маршавага ЦПРР. Трэцяя ступень мае амаль такую ж канструкцыю, але ў яе склад дадаткова ўваходзіць пераходны адсек, да якога мацуецца галаўная частка.

Пускавая ўстаноўка

У працэсе эксплуатацыі ракета знаходзіцца ў транспартна-пускавым кантэйнеры, устаноўленым на мабільнай пускавой ўстаноўцы. Яна змантаваная на базе сямівосевага шасі вялікагрузнага аўтамабіля МАЗ. Старт ракеты вырабляецца з вертыкальнага становішча з дапамогай парахавога акумулятара ціску (ПАЦ), размешчанага ў транспартна-пускавым кантэйнеры (ТПК).

Пускавая ўстаноўка распрацавана ў Валгаградскім ЦКБ «Тытан» пад кіраўніцтвам Валяр’яна Собалева і Віктара Шурыгіна.

У якасці шасі пускавы ўстаноўкі мабільнага комплексу выкарыстоўваўся сямівосевы МАЗ-7912 (15У128.1), пазней – МАЗ-7917 (15У168) колавай формулы 14х12 (завод «Барыкады» ў Валгаградзе). Гэтая машына Мінскага аўтазавода абсталявана дызелем магутнасцю 710 к.с. Яраслаўскага маторнага завода. Галоўны канструктар ракетавоза Уладзімір Цвялеў. На машыне размяшчаўся герметызаваны транспартна-пускавы кантэйнер дыяметрам 2 м і даўжынёй 22 м. Маса пускавы ўстаноўкі з ракетай складала каля 100 тон. Нягледзячы на гэта, комплекс меў добрую рухомасць і праходнасць.

Літаратура

• А.В. Королёв. Ракетный комплекс РС-12М, «Тополь» (SS-25, Sickle) Архівавана 6 сакавіка 2022. // (по материалам прессы и форумов), 2008-2019.